NAMIBIA

Geografia Większość powierzchni Namibii zajmuje rozległy wewnętrzny płaskowyż, położony na wysokości 700-1500 m n.p.m. Jego najwyższym punktem jest szczyt Brandberg 2606 m n.p.m. Płaskowyż opada na zachodzie stromym progiem ku wąskiej nadbrzeżnej nizinie, gdzie ciągnie się pustynia Namib. Na południu płaskowyż ogranicza dolina rzeki Oranje, a od wschodu kotlina Kalahari. Klimat Namibii to klimat zwrotnikowy. Na wybrzeżu, gdzie zaznacza się wpływ chłodnego prądu morskiego Prądu Benguelskiego, opady nie przekraczają 50 mm. W głębi lądu wzrastają i dochodzą do 500 mm we wschodniej części kraju. Z tego względu sieć rzeczna jest bardzo uboga, poza jedynie rzekami granicznymi: Oranje na południu, Kunene na północy oraz Okawango i Zambezi w północno-wschodniej części kraju, gdzie Namibia wcina się wąskim pasem zwanym Caprivi między terytoria Angoli, Zambii i Botswany. Główne miasto kraju, stolica Windhoek, znajduje się w centrum kraju. Inne ważne miasta: Walvis Bay, Swakopmund, Luderitz (wszystkie położone na wybrzeżu), Rundu, Oshakati, Katima Mulilo, Rehoboth, Otjiwarongo, Grootfontein, Tsumeb i Keetmanshoop. Historia Pierwszymi ludźmi, którzy zamieszkiwali tereny obecnej Namibii, byli prawdopodobnie Buszmeni (w języku miejscowym zwani San), którzy przybyli tu prawdopodobnie w I tysiącleciu p.n.e. W I tysiącleciu n.e. na terenie obecnej Namibii osiedlił się pokrewny Buszmenom lud Sana, a następnie koczowniczy pasterze, Hotentoci, opanowali północne i północno-wschodnie rejony kraju. Zepchnęli oni Buszmenów na tereny wschodniej i centralnej. Mniej liczni Sana ulegli prawie całkowitemu wyniszczeniu. Hotentoci wyszli też zwycięsko z walk z przybyłym później ludem myśliwych i pasterzy Damara, o nieustalonym pochodzeniu. Od 2. połowie XVII wieku napływały falami ludy Bantu (Ovambo, Herero i inne), także zajmujące się hodowlą bydła, zmuszając Hotentotów do opuszczenia zajmowanych obszarów. W starciach z ludami Bantu szczepy hotentockie poniosły znaczne straty, najmniej ucierpiał lud Nama, który schronił się na południu kraju. Plemiona Bantu walczyły również między sobą. Na początku XIX w. imigrował tu z terenu obecnej RPA hotentocki lud Orlam, władający bronią palną. Przez wiele lat Namibia była pomijana przez europejskich badaczy i odkrywców z powodu trudno dostępnego wybrzeża, pustynnych i skalistych terenów. Dopiero w XV wieku przybyli tu portugalscy poszukiwacze, a później później Holendrzy.W latach 60. i 70. XVIII wieku ekspedycje holenderskie, podejmowane na zlecenie Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, torowały drogę myśliwym, kupcom i poszukiwaczom złota z Kolonii Przylądkowej. Pod koniec XVIII wieku Holendrzy opanowali Zatokę Wielorybią i wyspę Halifax, które wkrótce zostały im odebrane przez Brytyjczyków. W pierwszych 10-leciach XIX wieku Brytyjczycy zakładali stacje misyjne w południowej Namibii, ale nie byli zainteresowani osiągnięciem silnej pozycji w tym rejonie. Na południu Namibii angażowało się szczególnie reńskie towarzystwo misjonarskie. W 1811 misjonarz Heinrich Schmelen kazał wybudować w Bethanien pierwszy kościół murowany (i pierwszy domu murowany) w Namibii. Powstaje wiele innych stacji misjonarskich i kościołów jak np. w Otjimbingwe, Okahandja i Gobabis. Za misjonarzami przybywają pojedyńczy handlarze, badacze i awanturnicy. W 1840 roku wódz plemienia Nama Jan Jonker Afrikaner zakłada osiedle w obfitująym w wode Małym Windhoek, co dało początek późniejszej stolicy Windhoek. W krótce potem osiedlają sie tam również misjonarze reńskiej misji pod przywództwem Carla Hugo Hahna. Druga połowa XIX wieku naznaczona jest zaciętymi wojnami pomiędzy plemieniami Nama i Herero, które walczyły o skurczone w wyniku suszy pastwiska i tereny polowań. W 1880 plemię Herero pod wodzą Maharero zajeło miasto Windhoek będące dotychczas w posiadaniu Nama. Ostatnia wielka wojna między Nama i Herero trwała 10 lat. W drugiej połowie XIX wieku Wielka Brytania przystąpiła do rywalizacji z Niemcami, a w 1878 dokonała aneksji miasta i portu Walvis Bay. W 1883 kupiec niemiecki, A.E. Lüderitz, zawarł pierwsze układy z tubylcami.W 1884 Niemieckie Towarzystwo Kolonizacyjne ustanowiło niemiecki protektorat nad południową częścią kraju (układ z Nama), 1885 ? nad północną (układ z Herero). W 1886 ustalono granice Niemieckiej Afryki Południowo-Zachodniej z portugalską Angolą, 1890 ? z brytyjską Kolonią Przylądkową. Napływ niemieckich osadników (pierwsi farmerzy 1892) i bezwzględne metody niemieckie administracji wywoływały opór ludności tubylczej (powstania Hotentotów Bondelswarts, Herero i Nama 1894, 1896, 1897, 1904-07), który krwawo tłumiono (np. liczba ludności Herero zmniejszyła się o ok. 75%). W 1907 sprowadzono do Namibii owce karakułowe, a w 1908 odkryto złoża diamentów, co spowodowało napływ Europejczyków. W okresie I wojny światowej (1915) nastąpiła okupacja kraju przez wojska Związku Południowej Afryki (ZPA), będącego w stanie wojny z Niemcami. Od 1920 kraj stanowił mandat Ligi Narodów powierzony ZPA, od 1945 ? terytorium powiernicze ONZ pod nazwą Afryka Południowo-Zachodnia. Z początku terytorium to traktowano jak kolonię, w 1926 powołano zgromadzenie ustawodawcze z ograniczonymi uprawnieniami. W 1949 ZPA (od 1961 Republika Południowej Afryki, RPA) faktycznie anektował Afrykę Południowo-Zachodnią i rozciągnął nań ustawodawstwo apartheidu. Od końca lat 50. w Namibii zaczęły powstawać ugrupowania polityczne stawiające sobie za zadanie walkę o niepodległość. W 1957 powstała pierwsza afrykańska organizacja ? Kongres Ludu Ovambo, 1960 przekształcony w Organizację Ludu Afryki Południowo-Zachodniej (SWAPO). Na jej czele stał Sam Nujoma. W 1966 rozpoczęła ona walkę zbrojną o wyzwolenie Namibii. W 1966 ONZ odebrała RPA mandat i ustanowiła urząd Komisarza ONZ do spraw Afryki Południowo-Zachodniej (1968 wprowadzono nazwę Namibia). Od 1968 władze RPA realizowały politykę tzw. bantustanizacji kraju ? utworzono 10 autonomicznych jednostek plemiennych (na wzór bantustanów w RPA). W 1973 ONZ i OJA uznały SWAPO za jedynego przedstawiciela ludności Namibii, a 1975 RPA zapoczątkowała politykę porozumienia z afrykańską arystokracją plemienną i umiarkowanymi działaczami, dążąc do zachowania kontroli nad bogactwami naturalnymi kraju i zapewnienia decydującego wpływu białej mniejszości osadniczej na życie polityczne. W 1977 doprowadziła do konferencji konstytucyjnej w Turnhalle bez udziału SWAPO i do założenia Demokratycznego Sojuszu Turnhalle (DTA), centroprawicowej koalicji występującej przeciw SWAPO. Od 1976 działała tzw. grupa kontaktowa Zachodu (USA, W. Brytania, Francja, RFN i Kanada) jako mediator między RPA, ONZ i SWAPO. SWAPO kontynuowała walkę zbrojną, korzystając z pomocy ZSRR, państw komunistycznych i państw frontowych Afryki Południowej, w tym zwłaszcza Angoli (bazy wojskowe). W odwecie wojska RPA, zwalczające SWAPO, dokonywały najazdów na terytorium Angoli. W 1978 odbyły się wybory parlamentarne, zbojkotowane przez najliczniejsze organizacje murzyńskie. W 1982 rząd RPA podjął bezpośrednie rokowania ze SWAPO, w wyniku których uzyskano zawieszenie broni między walczącymi stronami. Opracowano projekt rozwiązania konfliktu namibijskiego przewidujący przeprowadzenie wyborów nadzorowanych przez ONZ. RPA uzależniła jednak przyznanie Namibii pełnej niepodległości od wycofania oddziałów kubańskich z sąsiedniej Angoli. W 1988 nastąpił przełom w rokowaniach ? w wyniku czterostronnych rozmów z udziałem RPA, USA, Angoli i Kuby zawarto porozumienie o wycofywaniu wojsk kubańskich z Angoli i przeprowadzeniu 1989 w Namibii wyborów powszechnych pod nadzorem ONZ ? po wycofaniu wojsk kubańskich z Angoli w 1989 wojska południowoafrykańskie opuściły Namibię. W nowo wybranym Zgromadzeniu Konstytucyjnym większość miejsc uzyskała SWAPO, następną pozycję zdobył DTA (opozycyjny wobec SWAPO) ? utworzono rząd koalicyjny. W 1990 Zgromadzenie przyjęło konstytucję gwarantującą system wielopartyjny i wybrało Sama Nujomę na prezydenta (reelekcja w 1994 i 1999). 21 marca 1990 proklamował on niepodległą Republikę Namibii, a niepodległe państwo weszło do brytyjskiej Wspólnoty Narodów i ONZ. W 1992 Namibia zawarła z RPA porozumienie dotyczące wspólnej granicy, w wyniku czego RPA przekazała w 1994 kontrolę nad swoją enklawą, Walvis Bay. Ustrój polityczny Namibia jest republiką, członkiem Wspólnoty Narodów. Zgodnie z konstytucją z 9 lutego 1990 głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Prezydent powołuje rząd z premierem na czele spośród członków niższej izby parlamentu ? Zgromadzenia Narodowego. Parlament jest dwuizbowy. W izbie wyższej ? Radzie Narodowej zasiada 26 członków, po 2 z każdego regionu, wybieranych przez Rady Regionalne spośród swoich członków na 6-letnią kadencję. W izbie niższej ? Zgromadzeniu Narodowym, zasiada 72 członków, wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Prezydent może delegować do 6 przedstawicieli do Zgromadzenia Narodowego, jednak mają oni jedynie status obserwatorów z głosem doradczym. Podział administracyjny Namibia podzielona jest na 13 regionów: Caprivi, Erongo, Hardap, Karas, Khomas, Kunene (region), Ohangwena, Okawango, Omaheke, Omusati, Oshana, Oshikoto i Otjozondjupa. Społeczeństwo Połowa obywateli Namibii należy do jednego z trzech Kościołów Ewangelicko-Luterańskich, będących obecnie w trakcie jednoczenia struktur kościelnych. Językami używanymi na co dzień przez białych są język afrikaans (ok. 70%) i język niemiecki (ok. 30%). Połowa ludności kraju posługuje się jako drugim afrikaans. Zmiany liczby ludności w latach 1961 - 2003 Zmiany liczby ludności w latach 1961 - 2003 Święta państwowe Data Polska nazwa Oryginalna nazwa 1 stycznia Nowy Rok New Year's Day 21 marca Święto Niepodległości Independence Day marzec-kwiecień Wielki Piątek Good Friday marzec-kwiecień Poniedziałek Wielkanocny Easter Monday 1 maja Święto Pracy Workers Day 4 maja Święto Cassingi Cassinga Day 25 maja Dzień Afryki Africa Day kwiecień-maj Wniebowstąpienie Ascension Day 26 sierpnia Dzień Bohaterów Heroes Day 10 grudnia Dzień Praw Człowieka Human Rights Day 25 grudnia Boże Narodzenie Christmas Day 26 grudnia 2. dzień Bożego Narodzenia Family Day 9 lutego będące w Namibii Świętem Konstytucji oraz 24 października będące Dniem ONZ nie są oficjalnymi świętami państwowymi, ale zwykle są obchodzone uroczyście.

NAMIBIA

Hymn Państwowy

Tytuł: Namibia, Land of the Brave

Godło Państwowe

...

Dane podstawowe

Windhuk

angielski, afrikaans, niemiecki

republika

prezydent Hifikepunye Pohamba

premier Nahas Angula

825418

33 miejsce

2,089,000

142 miejsce

2

dolar namibijski (NAD)

UTC +1 ? zima UTC +2 ? lato

Namibia, Land of the Brave

NA

.na

NAM

264

Mapa Państwa

Historia