Luksemburg, Wielkie Księstwo Luksemburga (Lëtzebuerg) to państwo położone w Europie Zachodniej. Graniczy z Francją od południa, Niemcami od wschodu i z Belgią od zachodu i północy. Państwo członkowskie Unii Europejskiej.
* Całkowita granica lądowa: 359 km
* Długość wybrzeża: 0 km
* Długość granic z sąsiadującymi państwami: Belgia 148 km, Francja 73 km, Niemcy 138 km
* Najwyższy punkt: Kneiff 560 m n.p.m.
* Najniższy punkt: rzeka Mozela 133 m
niemiecki, francuski,
luksemburski
Język urzędowy
monarchia konstytucyjna
Ustrój polityczny
wielki książę Henryk
Głowa państwa
premier Jean-Claude Juncker
Szef rządu
166.2 586 km2
Powierzchnia
Powierzchnia na świecie miejsce
168.474 413
Liczba ludności
miejsce
Ludność na świecie
171 osób/km2
Gęstość zaludnienia
od Holandii - 11 maja 1867
Święto Niepodległości
euro (EUR)
Jednostka monetarna
UTC +1 - zima
UTC +2 - lato
Strefa czasowa
Ons Hémécht
Hymn państwowy
Historia
Wraz z Burgundią jako wiano znalazł się z początkiem XVI wieku w rękach Habsburgów, najpierw austriackich, potem hiszpańskich. Włączony do Francji przez Napoleona. Według ustaleń kongresu wiedeńskiego w 1815 Wielkie Księstwo Luksemburga uzyskało niezależność i zostało związane z Holandią unią personalną. Mimo niepodległości stacjonowały w nim garnizony pruskie. W 1839 w efekcie ustaleń konferencji londyńskiej utraciło znaczną (zamieszkaną głównie przez Walonów) część terytorium na rzecz nowo utworzonej Belgii. Od 1842 w unii celnej ze Związkiem Niemieckim, po I wojnie światowej z Belgią. Kraj zyskał pełną niepodległość w 1867, w 1890 zerwano unię personalną z Holandią.
Zajęty przez III Rzeszę w 1940, stał się częścią tzw. Wielkich Niemiec. Działał tu jeden z najbardziej prężnych ruchów oporu. Jego dziełem był m.in. jedyny udany w okupowanej Europie strajk antynazistowski. Wyzwolony przez siły alianckie w grudniu 1944 i styczniu 1945.
Po wojnie najpierw w unii celnej (1944) Benelux (razem z Belgią i Holandią), potem od 25 marca 1957 w Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej jako członek założyciel. Obecnie jedno z najbogatszych państw kontynentu skutecznie przyciągające kapitał zagraniczny (siedziby ponad 100 banków) i emigrantów z innych krajów np. Niemiec.
Gospodarka
Kraj bardzo wysoko rozwinięty o dominującej roli usług (70% produktu krajowego brutto), zwłaszcza sektora finansowego w gospodarce. Rozwój gospodarczy w integracji z Belgią (od 1921), krajami Beneluxu (1960), EWG (1958). Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosi 58,9 tysięcy dolarów amerykańskich (2004). Luksemburg jest jednym z głównych ośrodków finansowych świata. Siedziba 166 Banków, w tym Europejskiego Banku Inwestycyjnego Unii Europejskiej.
Przemysł
Rozwinięte hutnictwo żelaza (importowane rudy żelaza i złom), głównie w Esch-sur-Alzette i Differdange. Największa w świecie produkcja stali na 1 mieszkańca - 8,7 t (1991). Przemysł metalowy, maszynowy, chemiczny (tworzyw sztucznych, gumowych), spożywczy (głównie piwowarski), skórzany, cementowy. Ok. 60% energii elektrycznej dostarczają hydroelektrownie. Produkcja energii elektrycznej na 1 mieszkańca 3,6 tys. kWh (1990).
Rolnictwo
Podstawą intensywnego rolnictwa jest uprawa zbóż (pszenica, jęczmień), ziemniaków, buraków cukrowych i winorośli w dolinie rzeki Mozeli. Hodowla bydła, trzody chlewnej i drobiu. Produkcja żywności nie pokrywa zapotrzebowania krajowego.
Turystyka
Duże znaczenie ma turystyka. Luksemburg w 1991 odwiedziło ok. 860 tys. turystów zagranicznych. Głównie ośrodki turystyczne: miasto Luksemburg, Vianden oraz dolina rzeki Mozeli i Ardeny.
Ludność
Luksemburczycy w kraju stanowią 73% ludności, ponadto: Portugalczycy (9%), Włosi (5%), Francuzi (3,4%), Belgowie, Niemcy. 95% społeczeństwa jest wyznania rzymskokatolickiego.Bardzo wolny wzrost liczby ludności (364 tys. ? 1980, 382 tys. ? 1990), spowodowany małym przyrostem naturalnym - ok. 2? rocznie. średnia gęstość zaludnienia to 151 mieszkańców na km2. W miastach mieszka 86% ludności (2000). Głównie miasta (poza stolicą): Esch-sur-Alzette, Differdange. W usługach pracuje ok. 67% ludności zawodowo czynnej, w przemyśle i budownictwie ? 29%, pozostała część w ? rolnictwie. Poziom bezrobocia jest niski 1,6% (2000) ? jeden z najniższych w Europie.
Polityka
Według konstytucji uchwalonej w 1868 (zmiany 1919, 1948, 1956) dziedziczna monarchia konstytucyjna (wielkie księstwo). Głową państwa jest wielki książę, który powołuje rząd (z premierem na czele) odpowiedzialny przed 1-izbowym parlamentem. Władza ustawodawcza należy do wielkiego księcia i Izby Deputowanych (60 członków o kadencji 5-letniej) wybieranej w 4 okręgach w głosowaniu powszechnym i proporcjonalnym. Organem doradczym wielkiego księcia jest powoływana przez niego (dożywotnio) Rada Stanu (21 członków). Luksemburg należy do Beneluxu.
Podział administracyjny
Luksemburg jest podzielony na 3 dystrykty, te zaś na 12 kantonów:
Podział Luksemburga na kantony:
Diekirch: Clervaux ? Diekirch ? Redange ? Vianden ? Wiltz
Grevenmacher: Echternach ? Grevenmacher ? Remich
Luksemburg: Capellen ? Esch-sur-Alzette ? Luksemburg ? Mersch
