Historia
Historia najdawniejsza
Pierwszymi mieszkańcami terenów obecnego państwa Kamerun byli najprawdopodobniej Pigmeje. Zamieszkują oni zresztą do dziś lasy na południu kraju. Ludy Bantu, zamieszkujące dużą część środkowej i południowej Afryki, wywodzą się z kameruńskich wyżyn, skąd to rozpoczęły swoją migrację.
Pod koniec XVIII stulecia koczowniczy muzułmanie - lud Fulbe - pochodzący z sahelu podbili tereny Kamerunu, wypierając lub podporządkowując sobie lokalną ludność.
Portugalczycy dotarli do wybrzeży Kamerunu już na początku XVI w. Jednak malaria zahamowała europejskie osadnictwo i próby podboju aż do drugiej połowy XIX. Wtedy to, za sprawą chininy, postępy stały się łatwiejsze. Nieliczne nadbrzeżne faktorie obracały różnymi towarami, jak również niewolnikami. Pod koniec XIX w. powstały pierwsze misje chrześcijańskie.
Era kolonialna
5 lipca 1884 Kamerun (w tym tereny, które w wyniku plebiscytu w 1961 włączono do Nigerii) stał się niemiecką kolonią, ze stolicą w Buéa, przeniesioną później do Jaunde. Po pierwszej wojnie światowej Kamerun był terytorium mandatowym Ligi Narodów podzielonym pomiędzy Wielką Brytanię i Francję. Część brytyjska była administrowana z Lagos, zaś francuska z Jaunde.
W 1955 zdelagalizowana partia Union of the Peoples of Cameroon, do której należeli członkowie ludów Bamileke i Bassa, a która działała we francuskiej części kraju, rozpoczęła zbrojne działania mające na celu uzyskanie niepodległości dla Kamerunu. Walki trwały, tracąc na intensywności, nawet po przyznaniu niepodległości. Liczbę ofiar ocenia się na kilkadziesiąt do kilkuset tysięcy.
Niepodległość
Francuska część kraju uzyskała niepodległość w 1960 jako Republika Kamerunu. 1 października 1961 przeprowadzono plebiscyt mający zdecydować o przyszłości brytyjskiej części Kamerunu. W jego wyniku północne 2/3 (zamieszkane głównie przez muzułmańską ludność) przyłączyło się do Nigerii, zaś południowa 1/3 (przeważnie chrześcijańska) przyłączyła się do Republiki Kamerunu, tworząc Federalną Republikę Kamerunu. Francuska i brytyjska część nowej republiki uzyskała autonomię. Ahmadou Ahidjo - francuskojęzyczny Fulbe został pierwszym prezydentem kraju. Ahidjo, opierając się na siłach bezpieczeństwa, zdelegalizował w 1966 wszystkie partie polityczne poza swoją. W 1970 stłumił rebelię UPC. W 1972 wprowadzono nową konstytucję, znoszącą federację, a ustanawiającą państwo unitarne.
W 1982 Ahidjo zrezygnował z urzędu i został na mocy konstytucji zastąpiony przez premiera - Paula Biya'ę, pochodzącego z ludu Beti-Pahuin. Ahidjo żałował później, że to Biya został jego następcą, lecz zorganizowany przez jego współpracowników w 1984 zamach stanu nie powiódł się. Biya wygrał przeprowadzone w 1983 i 1984 wybory prezydenckie, w których był jedynym kandydatem. Wielopartyjne wybory w 1992 i 1997 wygrała jego partia - CPDM, jednak istnieją podejrzenia, iż nie były one uczciwe.
Ustrój polityczny [edytuj]
Republika demokratyczna z wielopartyjnym systemem prezydenckim. Konstytucja została uchwalona w 1972, a ostatnio znowelizowana w 1995. Organem władzy ustawodawczej jest wybierane w wyborach powszechnych jednoizbowe Zgromadzenie Narodowe o kadencji 5-letniej, liczące 180 deputowanych, którzy obradują trzy razy w roku. Głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 7 lat. Prezydent posiada znaczne uprawnienia: może bez konsultacji ze Zgromadzeniem Narodowym powoływać i odwoływać członków rządu, sędziów, szefów państwowych firm itp. zatwierdzać i wetować ustawy. Poprawka do konstytucji z 1995 przewiduje utworzenie stuosobowego senatu, ale jak dotychczas nie został on utworzony. Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoi premier mianowany przez prezydenta.
Podział administracyjny
Kamerun dzieli się na:
* 10 prowincji (każda z gubernatorem na czele mianowanym przez prezydenta):
1. Adamawa
2. Centralna
3. Wschodnia
4. Północna Dalsza
5. Nadmorska
6. Północna
7. Północno-Zachodnia
8. Zachodnia
9. Południowa
10. Południowo-Zachodnia
* i 58 departamentów (każdy z prefektem na czele)
Największe miasta:
1. Douala - 1,310,400
2. Yaoundé - 1,187,100
3. Garoua - 411,100
4. Kousséri - 333,300
5. Bamenda - 327,000
6. Maroua - 299,600
7. Ngaoundéré - 185,700
8. Bafoussam - 180,200
9. Bertoua - 152,800
10. Loum - 137,100
Geografia
Położenie - Afryka Zachodnia, nad Zatoką Biafra, pomiędzy Nigerią i Gwineą Równikową
Położenie geograficzne: 6° N 12° E
Kontynent: Afryka
Powierzchnia:
łączna: 475 440 km2
ląd: 469 440 km2
wody: 6000 km2
Granice:
długość łączna: 4591 km
długość granic z poszczególnymi krajami: Republika Środkowoafrykańska 797 km, Demokratyczna Republika Kongo 523 km, Czad 1094 km, Nigeria 1690 km, Gwinea Równikowa 189 km, Gabon 298 km
Długość wybrzeża: 402 km
Terytorium morskie: 50 mil morskich
Klimat: Różnorodny; równikowy na wybrzeżu, suchy i gorący na północy
Ukształtowanie terenu: Nad brzegiem Atlantyku równina, w centrum wyżyny, na północnym zachodzie góry, na północy równiny.
Rzeki Kamerunu:
* Benue
* Boumba
* Cross
* Dja
* Djérem
* Faro
* Kadé?
* Katsina Ala
* Kim
* Kom
* Logon
* Lom
* Mbam
* Mbéré
* Ndjim
* Ngoko
* Ntem
* Nyong
* Sanaga
* Sangha
* Vina
Krańcowe punkty:
najniższy punkt: Ocean Atlantycki 0 m n.p.m.
najwyższy punkt: Wulkan Kamerun 4095 m n.p.m
Zasoby naturalne: ropa naftowa, boksyt, rudy żelaza, drewno, energia wodna
Użycie ziemi:
użytki rolne: 13%
stałe uprawy: 2%
stałe pastwiska: 4%
lasy i tereny zalesione: 78%
inne: 3% (1993)
Naturalne zagrożenia: powodzie, aktywność wulkaniczna (z erupcjami trujących gazów)
Środowisko:
* zagrożenia - degradacja gleby; szybkie wylesianie; pustynnienie; wyczerpywanie naturalnych pastwisk; kłusownictwo; wyczerpywanie zasobów ryb
* ochrona - parki narodowe
Gospodarka
Główne uprawy to kakao, kawa, orzeszki ziemne, banany i bawełna. Kameruńczycy wydobywają również ropę naftową.
Transport
Sieć linii kolejowych
Jedynym operatorem transportu kolejowego w kraju jest przedsiębiorstwo Camrail. Sieć linii kolejowych długości 1104 km., w większości wybudowanych przez niemiecką administrację kolonialną, obejmuje:
* Linię Transkameruńską:
o odcinek centralny Douala - Jaunde
o odcinek północny Jaunde - Ngaoundéré
* Linię Zachodnią: Douala - Mbanga - Nkongsamba
* Linię Otélé - Mbalmayo
* Linię Mbanga - Kumba
W użytku pozostają tylko Linia Transkameruńska i krótki odcinek Mbanga - Kumba. Linia Zachodnia jest wyłączona z użytkowania z powodu złego stanu mostu na rzece Wouri w Douala.
Miasta obsługiwane przez Camrail:
* Belabo
* Douala
* Edéa
* Eséka
* Jaunde
* Kumba
* Mbalmayo
* Mbanga
* Mesondo
* Nanga Eboko
* Ngaoundal
* Ngaoundéré
* Ngoumen
* Nkongsamba
* Nsongkamba
Połączenia z innymi krajami:
* z Nigerią - brak - różnice w rozstawie torów 1000 mm/1067 mm
* z Czadem - brak - brak kolei w Czadzie - istnieją propozycje wybudowania połączenia kolejowego
* z Gabonem - brak - różnice w rozstawie torów 1000 mm/1435 mm
* z Republiką Środkowoafrykańską - brak - brak kolei w Republice Środkowoafrykańskiej
* z Republiką Konga - brak - różnice w rozstawie torów 1000 mm/1067 mm
* z Gwineą Równikową - brak - brak kolei w Gwinei Równikowej
Tabor :
Tabor kameruńskich kolei to 50 lokomotyw i blisko 1300 wagonów. Są wśród nich lokomotywy i szynobusy produkcji Alstom, lokomotywy produkcji Bombardier Transportation i Electro-Motive Diesel i inne.
Transport samochodowy
Sieć drogowa
* Droga Krajowa nr 1: Jaunde - Maltam - Mora - Kousséri - Fotoko - Nigeria
* Droga Krajowa nr 2: Jaunde - Mbalmayo - Ngoulémakong - Ambam - Gabon i Gwinea Równikowa
* Droga Krajowa nr 3: Jaunde - Edéa - Duala
* Droga Krajowa nr 4: Jaunde - Bafia - Bangangté - Bafoussam
* Droga Krajowa nr 5: Békoko - Bandjoun
* Droga Krajowa nr 6: Nigeria - Ekok - Mamfe - Bamenda - Mbouda - Foumban - Banyo - Tibati - Ngaoundal - Me?ganga
* Droga Krajowa nr 7: Kribi - Campo - Edéa
* Droga Krajowa nr 8:
* Droga Krajowa nr 9: Mbalmayo - Sangmélima - Djoum - Mintom
* Droga Krajowa nr 10: Jaunde - Ayos - Bonis - Abong-Mbang - Doumé - Dimako - Bertoua - Batouri - Ndélélé - Gari-Goumbo - Yokadouma - Moloundou
* Droga Krajowa nr 11:
* Droga Krajowa nr 12: Maroua - Yagoua
* Droga Krajowa nr 13:
* Droga Krajowa nr 14: Mora - Kerawa - Nigeria
* Droga Krajowa nr 15: Sangbe - Tibati - Ngaoundéré
* Droga Krajowa nr 16:
* Droga Krajowa nr 17: Sangmélima - Megong - Gabon
Łączna długość sieci drogowej wynosi 34300 km., z czego 4288 km. to drogi utwardzone, zaś pozostałe 30012 km. jest nieutwardzone (dane na 1995 r.).
Łączna długość szlaków śródlądowych wynosi 2090 km.
Żegluga morska
Ważniejsze porty to Bonabéri, Campo, Douala, Garoua, Kribi, Limbé i Tiko
Transport lotniczy
W kraju znajduje się pięćdziesiąt lotnisk (dane z 1999 r.) z czego jedenaście z utwardzonymi pasami startowymi. Spośród tych jedenastu lotnisk dwa mają pasy startowe długości powyżej 3047 m., cztery mają pasy o długości od 2438 do 3047 m., trzy mają pasy o długości od 1524 do 2437 m., jedno ma pas o długości od 914 do 1523 m. i jedno ma pas o długości poniżej 914 m. Spośród pozostałych trzydziestu dziewięciu osiem ma pas startowy o długości od 1524 do 2437 m., dwadzieścia ma pas o długości od 914 do 1523 m., zaś jedenaście ma pas o długości poniżej 914 m.
Kameruńskie linie lotnicze to:
* Cameroon Airlines
* Axis International Lines
Miasta, w których znajdują się lotniska obsługujące połączenia międzynarodowe:
* Duala - Douala International Airport
* Garoua
* Jaunde - Yaoundé Nsimalen International Airport
Miasta, w których znajdują się lotniska obsługujące połączenia krajowe:
* Akonolinga
* Ambam
* Bafia
* Bafoussam
* Bamenda
* Banyo
* Bertoua
* Campo
* Dschang
* Duala
* Ebolowa
* Eséka
* Garoua
* Guider
* Jaunde
* Kaélé
* Koutaba
* Koza
* Kribi
* Maroua
* Mbandjock
* Méri
* Nanga Eboko
* Ngaoundal
* Ngaoundéré
* Nkongsamba
* Poli
* Sangmélima
* Tcholliré
* Tibati
* Tign?re
* Waza
* Yagoua
Religia
* chrześcijanie 52% (katolicy-35%, protestanci-16%,inni)
* muzułmanie 22%
* animiści 26%
Historia