GABON

Historia

Pierwsze odkryte ślady ludzkiej obecności na tym terenie pochodzą z przełomu paleolitu i neolitu. W późniejszym czasie ziemie te zostały zasiedlone przez liczne plemiona z grupy Bantu. Pierwszymi Europejczykami, którzy dotarli do Gabonu byli w 1471 trudniący się handlem niewolnikami Portugalczycy. W XVIII wieku na terenie Gabonu zaczęli osiedlać się Francuzi, którzy w 1839 roku założyli w części dzisiejszego państwa swoją kolonię. Do 1890, w wyniku wypraw Pierra de Brazzy opanowali cały kraj. W 1889 Gabon został włączony do Konga Francuskiego, a w 1910 stał się częścią Francuskiej Afryki Równikowej. W 1946 otrzymał status francuskiego terytorium zamorskiego, a w 1958 roku na podstawie referendum stał się republiką posiadającą ograniczoną autonomię przewidzianą dla krajów Wspólnoty Francuskiej. Niepodległość uzyskał 17 sierpnia 1960 roku. W latach 60. XX wieku Gabon brał udział w tworzeniu grupy państw Brazzaville. Od 1963 Gabon był państwem z systemem jednopartyjnym. Legalizacja opozycji nastąpiła po protestach w 1989 w Libreville i umożliwiła przeprowadzenie wolnych wyborów w 1990.

Polityka

Gabon jest republiką. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Władzę sprawuje 2-izbowy parlament: Zgromadzenie Narodowe (120 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję) i Senat (91 senatorów powoływanych przez rady gminne i regionalne również na 5-letnią kadencję).

Uroczystości państwowe

Święta państwowe Data Polska nazwa Oryginalna nazwa 19 lutego Dzień Konstytucji 12 marca rocznica założenia Gabońskiej Partii Demokratycznej 17 sierpnia Dzień Niepodległości Jour d'Indepence

Przestrzeganie praw i swobód

Wolność i demokracja
W raporcie Freedom in the World 2006, ogłoszonym przez pozarządową amerykańską organizację Freedom House, Gabon znalazł się w kategorii państw "Częściowo wolnych" ze wskaźnikiem 4.5 w 7-stopniowej skali (raport, s. 21: [1])
Wolność prasy i mediów
1) w raporcie Freedom of the Press 2005 (Freedom House), Gabon znalazł się w kategorii państw "Częściowo wolnych" na 139 miejscu na 194 ze wskaźnikiem 66 w 100-stopniowej skali ([2]; mapa wolności prasy: [3]) 2) w raporcie Press Freedom Index 2004 organizacji Reporterzy bez Granic (ang. Reporters Without Borders, RWB, fr. Reporters sans fronti?res, RSF), Gabon był na 115 miejscu na 167. Źródło: [4], zob. też: [5]

Podział administracyjny

Gabon jest podzielony w 9 prowincji i na 37 departamentów. Prowincje Nr. Nazwa Powierzchnia km² liczba mieszkańców (2005) Stolica 1 Estuaire 20 740 638 219 Libreville 2 Haut-Ogooué 36 547 143 715 Masuku (Franceville) 3 Moyen-Ogooué 18 535 58 307 Lambaréné 4 Ngounié 37 750 107 173 Mouila 5 Nyanga 21 285 54 330 Tchibanga 6 Ogooué-Ivindo 46 075 67 326 Makokou 7 Ogooué-Lolo 25 380 60 510 Koulamoutou 8 Ogooué-Maritime 22 890 134 913 Port Gentil 9 Woleu-Ntem 38 465 134 028 Oyem ogólnie 267 667 1 398 521 Libreville

Miasta

W Gabonie poziom urbanizacji jest na bardzo dużym poziomie. Poniższa tabelka przedstawia spis miast w Gabonie od największych: Nr Miasto Liczba mieszkańców Prowincja 1993 2005 1. Libreville 419.596 578.156 Estuaire 2. Port-Gentil 79.225 109.163 Ogooué-Maritime 3. Franceville (Masuku) 31.183 42.967 Haut-Ogooué 4. Oyem 22.404 30.870 Woleu-Ntem 5. Moanda 21.882 30.151 Haut-Ogooué 6. Mouila 16.307 22.469 Ngounié 7. Lambaréné 15.033 20.714 Moyen-Ogooué 8. Tchibanga 14.054 19.365 Nyanga 9. Koulamoutou 11.773 16.222 Ogooué-Lolo 10. Makokou 9.849 13.571 Ogooué-Ivindo 11. Bitam 7.473 10.297 Woleu-Ntem 12. Tsogni 7.226 9.957 Nyanga 13. Gamba 7.205 9.928 Ogooué-Maritime 14. Mounana 6.372 8.780 Haut-Ogooué 15. Ntoum 6.219 8.569 Estuaire 16. Nkan 6.188 8.526 Estuaire 17. Lastoursville 6.053 8.340 Ogooué-Lolo 18. Okandja 5.193 7.155 Haut-Ogooué 19. Ndendé 4.500 6.200 Ngounié 20. Booué 4.200 5.787 Ogooué-Ivindo 21. Fougamou 4.100 5.649 Ngounié 22. Ndjolé 3.700 5.098 Moyen-Ogooué 23. Mbigou 3.000 4.134 Ngounié 24. Mayumba 2.900 3.996 Nyanga 25. Mitzic 2.820 3.886 Woleu-Ntem 26. Mékambo 2.800 3.858 Ogooué-Ivindo 27. Lékoni 2.600 3.583 Haut-Ogooué 28. Mimongo 2.400 3.307 Ngounié 29. Minvoul 2.100 2.894 Woleu-Ntem 30. Médouneu 1.400 1.929 Woleu-Ntem 31. Omboué 1.210 1.667 Ogooué-Maritime 32. Cocobeach 1.200 1.653 Estuaire 33. Kango 1.100 1.516 Estuaire

Gospodarka

Gabon jest krajem rolniczo-przemysłowym. Bardzo dobrze rozwinięty jest tam przemysł wydobywczy (gł. wydobycie i przetwórstwo ropy naftowej). Gabon posiada także znaczne złoża rud uranu i wystarczające na ponad 100 lat zasoby rud manganu. Nie eksploatowane dotychczas złoża rudy żelaza w Bélinga (płn.-wsch. część kraju) należą do największych na świecie. Inne występujące w obfitości bogactwa naturalne - w tym najlepsze na świecie tropikalne gatunki twardego drewna są na razie wykorzystywane w niewielkim stopniu. Walutą tego kraju jest frank CFA, dzielący się na 100 centymów. Gabon jest bardziej rozwinięty niż sąsiednie państwa. Był pełnym członkiem OPEC od 1975 do 1995. Dochód narodowy w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi 5010 USD i należy do najwyższych na kontynencie.
Najważniejszymi partnerami w hanlu zagranicznym Gabonu to:
- import: Francja (46.1%), Stany Zjednoczone (6,8%), Wielka Brytania (6%) (2004)
- eksport: Stany Zjednoczone (51.9%), Chiny (9.1%), Francja (7.7%) (2004)

Demografia

Gabon należy do krajów o najwyższym przyroście naturalnym, który w 2004 r. wyniósł tutaj 2,5% (25?). Statystyki demograficzne (2006) Zmiana liczby ludności Gabonu w latach 1961-2003 (w tysiącach) Liczba ludności 1 424 906 Ludność według wieku 0 - 14 lat 42,1% 15 - 64 lat 53,9% ponad 64 lata 4,0% Wiek (mediana) W całej populacji 18,6 roku Mężczyzn 18,4 lat Kobiet 18,8 lat Przyrost naturalny 21,3? Współczynnik urodzeń 36,16 urodzin/1000 mieszkańców Współczynnik zgonów 12,25 zgonów/1000 mieszkańców Współczynnik migracji -2,65 migrantów/1000 mieszkańców Ludność według płci przy narodzeniu 1,03 mężczyzn/kobiet poniżej 15 lat 1,01 mężczyzn/kobiet 15 - 64 lat 0,99 mężczyzn/kobiet powyżej 64 lat 0,71 mężczyzn/kobiet Umieralność noworodków W całej populacji 54,51 zgonów/1000 urodzeń żywych płci męskiej 63,65 zgonów/1000 urodzeń żywych płci żeńskiej 45,1 zgonów/1000 urodzeń żywych Średnia długość życia W całej populacji 54,49 lat Mężczyzn 53,21 lat Kobiet 55,82 lat Rozrodczość 4,74 dzieci/kobietę Piramida wieku

Grupy etniczne

Największą grupę etniczną w Gabonie stanowią Fang, zamieszkujący głównie na północy kraju, którzy jednak dotychczas nie brali udziału w rządzeniu państwem. Członkowie plemienia Omyéné zamieszkującego okolice Port Gentil uważają się za arystokrację społeczeństwa gabońskiego ze względu na długą tradycję kontaktów z władzami kolonialnymi.

Pełna lista grup gabońskich etniczntych:
- Fang
- Pounou
- Bakota
- Mhongwé
- Batéké
- éshira
- Obamba
- M'bédé
- M'pongwé
- Mi?né
- Mitsogo
- Massango
- Loumbou
- Pigmei (Babongo, Baka, e Bakoya)
- Apidji
- Bavarama
- Oroungou
- Badjambi
- Bassimbika
- Vili
- Adouma
- Sékiani
- N'komi

Wyznawane wiary
- chrześcijanie - 55%-75%
- animiści, muzułmanie i inni - pon. 1%

Kultura

W gabońskiej kulturze dominuje wiele masek różnych grup etnicznych.

Muzyka

Gabon jest krajem w którym muzyka jest obecna i kompoowana w niewielkim stopniu w porównaniu z regionalnymi gigantami jak Demokratyczna Republika Konga i Kamerun. Gabońskie instrumenty to obala, ngombi i balafon.

Sport

Gabon jest członkiem CAF od 1986 roku. Reprezentacja Gabonu nie miała większych suksesów w piłce nożnej. Jest jednym ze współorganizatorów Pucharu Narodów Afryki w 2012 roku.

Wybitni Gabończycy

- Jean-Hilaire Aubame - polityk, były prezydent
- Omar Bongo - obecny prezydent
- Jean-Baptiste Abessolo - pisarz
- Daniel Cousin - piłkarz RC Lens
- Georges Aleka Damas - twórca hymnu Gabonu