Geografia
Gabon leży w środkowej Afryce nad Oceanem Atlantyckim. Na północy graniczy z Gwineą Równikową i Kamerunem, na wschodzie i na południu z Republiką Konga. Przez terytorium państwa przechodzi równik. Największą rzeką przepływającą przez Gabon jest Ogooué. Gabon także zachowuje naturalne środowisko z czym może być największą przestrzenią naturalnych parków w świecie. Najwyższym szczytem Gabonu jest Mont Iboundji (1575 m. n.p.m.). Administracyjnie, Gabon jest rozdzielany do 9 prowincji, które dzielą się na 37 departamentów.
Historia
Pierwsze odkryte ślady ludzkiej obecności na tym terenie pochodzą z przełomu paleolitu i neolitu. W późniejszym czasie ziemie te zostały zasiedlone przez liczne plemiona z grupy Bantu. Pierwszymi Europejczykami, którzy dotarli do Gabonu byli w 1471 trudniący się handlem niewolnikami Portugalczycy. W XVIII wieku na terenie Gabonu zaczęli osiedlać się Francuzi, którzy w 1839 roku założyli w części dzisiejszego państwa swoją kolonię. Do 1890, w wyniku wypraw Pierra de Brazzy opanowali cały kraj. W 1889 Gabon został włączony do Konga Francuskiego, a w 1910 stał się częścią Francuskiej Afryki Równikowej. W 1946 otrzymał status francuskiego terytorium zamorskiego, a w 1958 roku na podstawie referendum stał się republiką posiadającą ograniczoną autonomię przewidzianą dla krajów Wspólnoty Francuskiej. Niepodległość uzyskał 17 sierpnia 1960 roku. W latach 60. XX wieku Gabon brał udział w tworzeniu grupy państw Brazzaville. Od 1963 Gabon był państwem z systemem jednopartyjnym. Legalizacja opozycji nastąpiła po protestach w 1989 w Libreville i umożliwiła przeprowadzenie wolnych wyborów w 1990.
Polityka
Gabon jest republiką. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Władzę sprawuje 2-izbowy parlament: Zgromadzenie Narodowe (120 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję) i Senat (91 senatorów powoływanych przez rady gminne i regionalne również na 5-letnią kadencję).
Uroczystości państwowe
Święta państwowe Data Polska nazwa Oryginalna nazwa
19 lutego Dzień Konstytucji
12 marca rocznica założenia Gabońskiej Partii Demokratycznej
17 sierpnia Dzień Niepodległości Jour d'Indepence
Przestrzeganie praw i swobód
Wolność i demokracja
W raporcie Freedom in the World 2006, ogłoszonym przez pozarządową amerykańską organizację Freedom House, Gabon znalazł się w kategorii państw "Częściowo wolnych" ze wskaźnikiem 4.5 w 7-stopniowej skali (raport, s. 21: [1])
Wolność prasy i mediów
1) w raporcie Freedom of the Press 2005 (Freedom House), Gabon znalazł się w kategorii państw "Częściowo wolnych" na 139 miejscu na 194 ze wskaźnikiem 66 w 100-stopniowej skali ([2]; mapa wolności prasy: [3])
2) w raporcie Press Freedom Index 2004 organizacji Reporterzy bez Granic (ang. Reporters Without Borders, RWB, fr. Reporters sans fronti?res, RSF), Gabon był na 115 miejscu na 167. Źródło: [4], zob. też: [5]
Podział administracyjny
Gabon jest podzielony w 9 prowincji i na 37 departamentów.
Prowincje Nr. Nazwa Powierzchnia km2 liczba mieszkańców (2005) Stolica
1 Estuaire 20 740 638 219 Libreville
2 Haut-Ogooué 36 547 143 715 Masuku (Franceville)
3 Moyen-Ogooué 18 535 58 307 Lambaréné
4 Ngounié 37 750 107 173 Mouila
5 Nyanga 21 285 54 330 Tchibanga
6 Ogooué-Ivindo 46 075 67 326 Makokou
7 Ogooué-Lolo 25 380 60 510 Koulamoutou
8 Ogooué-Maritime 22 890 134 913 Port Gentil
9 Woleu-Ntem 38 465 134 028 Oyem
ogólnie 267 667 1 398 521 Libreville
Miasta
W Gabonie poziom urbanizacji jest na bardzo dużym poziomie.
Poniższa tabelka przedstawia spis miast w Gabonie od największych:
Nr Miasto Liczba mieszkańców Prowincja
1993 2005
1. Libreville 419.596 578.156 Estuaire
2. Port-Gentil 79.225 109.163 Ogooué-Maritime
3. Franceville (Masuku) 31.183 42.967 Haut-Ogooué
4. Oyem 22.404 30.870 Woleu-Ntem
5. Moanda 21.882 30.151 Haut-Ogooué
6. Mouila 16.307 22.469 Ngounié
7. Lambaréné 15.033 20.714 Moyen-Ogooué
8. Tchibanga 14.054 19.365 Nyanga
9. Koulamoutou 11.773 16.222 Ogooué-Lolo
10. Makokou 9.849 13.571 Ogooué-Ivindo
11. Bitam 7.473 10.297 Woleu-Ntem
12. Tsogni 7.226 9.957 Nyanga
13. Gamba 7.205 9.928 Ogooué-Maritime
14. Mounana 6.372 8.780 Haut-Ogooué
15. Ntoum 6.219 8.569 Estuaire
16. Nkan 6.188 8.526 Estuaire
17. Lastoursville 6.053 8.340 Ogooué-Lolo
18. Okandja 5.193 7.155 Haut-Ogooué
19. Ndendé 4.500 6.200 Ngounié
20. Booué 4.200 5.787 Ogooué-Ivindo
21. Fougamou 4.100 5.649 Ngounié
22. Ndjolé 3.700 5.098 Moyen-Ogooué
23. Mbigou 3.000 4.134 Ngounié
24. Mayumba 2.900 3.996 Nyanga
25. Mitzic 2.820 3.886 Woleu-Ntem
26. Mékambo 2.800 3.858 Ogooué-Ivindo
27. Lékoni 2.600 3.583 Haut-Ogooué
28. Mimongo 2.400 3.307 Ngounié
29. Minvoul 2.100 2.894 Woleu-Ntem
30. Médouneu 1.400 1.929 Woleu-Ntem
31. Omboué 1.210 1.667 Ogooué-Maritime
32. Cocobeach 1.200 1.653 Estuaire
33. Kango 1.100 1.516 Estuaire
Gospodarka
Gabon jest krajem rolniczo-przemysłowym. Bardzo dobrze rozwinięty jest tam przemysł wydobywczy (gł. wydobycie i przetwórstwo ropy naftowej). Gabon posiada także znaczne złoża rud uranu i wystarczające na ponad 100 lat zasoby rud manganu. Nie eksploatowane dotychczas złoża rudy żelaza w Bélinga (płn.-wsch. część kraju) należą do największych na świecie. Inne występujące w obfitości bogactwa naturalne - w tym najlepsze na świecie tropikalne gatunki twardego drewna są na razie wykorzystywane w niewielkim stopniu. Walutą tego kraju jest frank CFA, dzielący się na 100 centymów. Gabon jest bardziej rozwinięty niż sąsiednie państwa. Był pełnym członkiem OPEC od 1975 do 1995. Dochód narodowy w przeliczeniu na 1 mieszkańca wynosi 5010 USD i należy do najwyższych na kontynencie.
Najważniejszymi partnerami w hanlu zagranicznym Gabonu to:
- import: Francja (46.1%), Stany Zjednoczone (6,8%), Wielka Brytania (6%) (2004)
- eksport: Stany Zjednoczone (51.9%), Chiny (9.1%), Francja (7.7%) (2004)
Demografia
Gabon należy do krajów o najwyższym przyroście naturalnym, który w 2004 r. wyniósł tutaj 2,5% (25?).
Statystyki demograficzne (2006)
Zmiana liczby ludności Gabonu w latach 1961-2003 (w tysiącach)
Liczba ludności 1 424 906
Ludność według wieku
0 - 14 lat 42,1%
15 - 64 lat 53,9%
ponad 64 lata 4,0%
Wiek (mediana)
W całej populacji 18,6 roku
Mężczyzn 18,4 lat
Kobiet 18,8 lat
Przyrost naturalny 21,3?
Współczynnik urodzeń 36,16 urodzin/1000 mieszkańców
Współczynnik zgonów 12,25 zgonów/1000 mieszkańców
Współczynnik migracji -2,65 migrantów/1000 mieszkańców
Ludność według płci
przy narodzeniu 1,03 mężczyzn/kobiet
poniżej 15 lat 1,01 mężczyzn/kobiet
15 - 64 lat 0,99 mężczyzn/kobiet
powyżej 64 lat 0,71 mężczyzn/kobiet
Umieralność noworodków
W całej populacji 54,51 zgonów/1000 urodzeń żywych
płci męskiej 63,65 zgonów/1000 urodzeń żywych
płci żeńskiej 45,1 zgonów/1000 urodzeń żywych
Średnia długość życia
W całej populacji 54,49 lat
Mężczyzn 53,21 lat
Kobiet 55,82 lat
Rozrodczość 4,74 dzieci/kobietę
Piramida wieku
Grupy etniczne
Największą grupę etniczną w Gabonie stanowią Fang, zamieszkujący głównie na północy kraju, którzy jednak dotychczas nie brali udziału w rządzeniu państwem. Członkowie plemienia Omyéné zamieszkującego okolice Port Gentil uważają się za arystokrację społeczeństwa gabońskiego ze względu na długą tradycję kontaktów z władzami kolonialnymi.
Pełna lista grup gabońskich etniczntych:
- Fang
- Pounou
- Bakota
- Mhongwé
- Batéké
- éshira
- Obamba
- M'bédé
- M'pongwé
- Mi?né
- Mitsogo
- Massango
- Loumbou
- Pigmei (Babongo, Baka, e Bakoya)
- Apidji
- Bavarama
- Oroungou
- Badjambi
- Bassimbika
- Vili
- Adouma
- Sékiani
- N'komi
Wyznawane wiary
- chrześcijanie - 55%-75%
- animiści, muzułmanie i inni - pon. 1%
Kultura
W gabońskiej kulturze dominuje wiele masek różnych grup etnicznych.
Muzyka
Gabon jest krajem w którym muzyka jest obecna i kompoowana w niewielkim stopniu w porównaniu z regionalnymi gigantami jak Demokratyczna Republika Konga i Kamerun. Gabońskie instrumenty to obala, ngombi i balafon.
Sport
Gabon jest członkiem CAF od 1986 roku. Reprezentacja Gabonu nie miała większych suksesów w piłce nożnej. Jest jednym ze współorganizatorów Pucharu Narodów Afryki w 2012 roku.
Wybitni Gabończycy
- Jean-Hilaire Aubame - polityk, były prezydent
- Omar Bongo - obecny prezydent
- Jean-Baptiste Abessolo - pisarz
- Daniel Cousin - piłkarz RC Lens
- Georges Aleka Damas - twórca hymnu Gabonu