ŁOTWA
ŁOTWA
Łotwa (łot. Latvija, Republika Łotewska - Latvijas Republika) ? państwo w Europie Północnej powstałe w 1918 roku. Od strony lądowej graniczy z Litwą (453 km), Białorusią (141 km), Rosją (217 km) i Estonią (339 km). Łączna długość granic lądowych wynosi 1150 km, ponadto Łotwa posiada 531 km wybrzeża Morza Bałtyckiego. Łotwa od 1 maja 2004 jest członkiem Unii Europejskiej i NATO, poza tym należy do ONZ, OBWE, Rady Europy oraz Rady Bałtyckiej i Rady Państw Morza Bałtyckiego.
Dane podstawowe
Ryga
Ryga to stolica kraju Łotwa.Stolica
łotewski- używany łotewski, rosyjski
Oficjalny język urzędowy dla kraju Łotwa to język łotewski- używany łotewski, rosyjski.Język urzędowy
republika
Ustrój polityczny dla kraju Łotwa to republika.Ustrój polityczny
prezydent Valdis Zatlers
Głowa państwa dla kraju Łotwa to prezydent Valdis Zatlers.Głowa państwa
premier Aigars Kalvitis
Szefem rządu dla kraju Łotwa jest premier Aigars Kalvitis.Szef rządu
64589
Powierzchnia dla kraju Łotwa to 64589 km2.Powierzchnia km2
124 miejsce
Miejsce pod względem wielkości powierzchni państwa na świecie dla kraju Łotwa to 124 miejsce.Powierzchnia na świecie
2,224,400
Liczba ludności dla kraju Łotwa to 2,224,400 mieszkańców.Liczba ludności
141 miejsce
Miejsce pod względem ilości ludności dla kraju Łotwa to 141 miejsce na świecie.Ludność na świecie
35
Gęstość zaludnienia dla kraju Łotwa to 35 osób/km2.Gęstość zaludnienia
łat (LVL)
Oficjalna jednostka monetarna dla kraju Łotwa to łat (LVL).Jednostka monetarna
UTC +2 - zima UTC +3 - lato
Ustalona strefa czasowa dla kraju Łotwa to UTC +2 - zima UTC +3 - lato.Strefa czasowa
Dievs, Sveti Latviju (Boże, błogosław Łotwę)
Tytuł hymnu państwowego dla kraju Łotwa to Dievs, Sveti Latviju (Boże, błogosław Łotwę).Hymn państwowy
LV
Kod ISO 3166 dla kraju Łotwa to LV.Kod ISO 3166
.lv
Domena internetowa dla kraju Łotwa to .lv.Domena Internetowa
LV
Kod tablic samochodowych, rejestracyjnych aut dla kraju Łotwa to LV.Kod samochodowy
371
Kod telefoniczny dla kraju Łotwa to 371.Kod telefoniczny
Dominująca religia dla kraju Łotwa to .
Religia dominująca
Produkt Krajowy Brutto dla kraju Łotwa to .
PKB
Produkt Krajowy Brutto na osobę dla kraju Łotwa to .
PKB na osobę
Ustrój polityczny
Organem ustawodawczym jest jednoizbowy parlament - Sejm (Saeima), składający się ze 100 parlamentarzystów wybieranych na czteroletnią kadencję. Prezydent jest wybierany przez Sejm na kadencję trwającą 4 lata. Reprezentuje on państwo na arenie międzynarodowej, jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych Łotwy, a także ma prawo powoływać i odwoływać ambasadorów i innych przedstawicieli państwa.
Organem wykonawczym jest Gabinet Ministrów (Ministru kabinets), składający się z premiera i ministrów przez niego powołanych. Premier wyznaczany jest przez prezydenta państwa. Gabinet Ministrów musi otrzymać wotum zaufania w Sejmie, jest przed nim także odpowiedzialny za swoje działania.
Partie polityczne mające reprezentację w parlamencie: Nowa Era (Jaunais laiks, JL), Pierwsza Partia Łotwy (Latvijas Pirm? Partija, LPP), Łotewska Partia Socjalistyczna (Latvijas Soci?listisk?s partija, LSP), Łotewska Partia Zielonych (Latvijas Za?? partija, LZP), Łotewska Unia Rolników (Latvijas Zemnieku savien?ba, LZS), Dla praw człowieka w Zjednoczonej Łotwie (Par cilv?ka ties?b?m vienot? Latvij?, PCTVL), Partia Ludowa (Tautas partija, TP), Ludowa Partia Harmonii (Tautas Saska?as partija, TSP), Dla Ojczyzny i Wolności (T?vzemei un Br?v?bai/LNNK, TB/LNNK).
Ludność
W wyniku włączenia Łotwy do ZSRR przesiedlono tam wtedy wielu Rosjan. Dziś większość z Rosjan mieszkających na Łotwie nie zna języka łotewskiego co powoduje, że Łotwa nie chce przyznać wielu z nich obywatelstwa.
* skład etniczny (narodowości): Łotysze 59,8%, Rosjanie 28,1%, Białorusini 3,8%, Ukraińcy 2,4%, Polacy 2,4%, Litwini 1,3%, Liwowie 0,08%, inne 2,2%
* języki: łotewski (oficjalny), rosyjski, białoruski, polski, liwski, łatgalski i inne
* wyznania: luterańskie, rzymskokatolickie, rosyjskie prawosławne
Religia
Łotysze są protestantami (luteranie), duża liczba niewierzących. Na Łotwie główne wyznania to:
* Kościół katolicki - ponad 500 tys., (głównie Polacy)
* luteranie - ok. 450 tys., (głównie Łotysze)
* Prawosławie - 350 tys. (głównie Rosjanie)
* Inne grupy wyznaniowe - ok. 20 tys.
Liczba niewierzących to ok. 1,1 mln.
Historia
Lata 1225?1250, Łotwa jako ziemie niemieckiego zakonu(Zakon Kawalerów Mieczowych). Łotwa przez wiele setek lat należała do zakonów niemieckich. Prawie do I wojny światowej język niemiecki odgrywał na Łotwie pierwszą rolę. A wpływy niemieckie, na kulturę bałtycką Łotyszy są ogromne. Lata 1225?1250, Łotwa jako ziemie niemieckiego zakonu(Zakon Kawalerów Mieczowych). Łotwa przez wiele setek lat należała do zakonów niemieckich. Prawie do I wojny światowej język niemiecki odgrywał na Łotwie pierwszą rolę. A wpływy niemieckie, na kulturę bałtycką Łotyszy są ogromne. Lata 1308?1455, Łotwa jako część Prus Zakonnych Lata 1308?1455, Łotwa jako część Prus Zakonnych Rok 1466- od tego roku Łotwa na nowo przeszła pod władanie Kawalerów Mieczowych Rok 1466- od tego roku Łotwa na nowo przeszła pod władanie Kawalerów Mieczowych
Kraj zasiedlany był przez plemiona bałtyckie, oraz ugrofińskie na północy od IX do XI wieku. Od końca XII w. penetracja niemiecka. Od tego czasu zaczęły się tam silne wpływy niemieckie i skandynawskie. W XIII w. podbity przez Mieczowych Kawalerów i schrystianizowany. Od tej pory stanowił część Inflant. W 1561 włączony do Rzeczypospolitej Obojga Narodów (Kurlandia i Semigalia jako lenno). W latach od 1621 do 1629 część północna zdobyta przez Szwecję. W XVIII w. kraj włączony do Cesarstwa Rosyjskiego. Podczas I wojny światowej pod okupacją niemiecką. 18 listopada 1918 proklamowanie niepodległości. W latach od 1918 do 1919 walki z oddziałami niemieckimi i radzieckimi. W latach 1934-1940 rządzona autorytarnie przez K?rlisa Ulmanisa. W pakcie Ribbentrop-Mołotow w sowieckiej strefie wpływów: w 1939 utworzenie sowieckich baz wojskowych, od czerwca 1940 okupacja i w sierpniu 1940 włączenie do ZSRR ? jako Łotewska SRR (do 1990). W latach 1941-1945 okupacja niemiecka. W maju 1990 deklaracja przywrócenia niepodległości.
Geografia
Łotwa jest krajem nizinnym. 57% jej terytorium leży poniżej 100 m n.p.m., a tylko 2,5% powyżej 200 m n.p.m. Średnia wysokość n.p.m. wynosi 87 m.
* najwyższy punkt: Gaizinkalns ? 312 m n.p.m.
* najniższy punkt: Morze Bałtyckie ? 0 m
Północna część kraju położona jest na południowym skłonie tarczy bałtyckiej, natomiast południowa leży na płycie rosyjskiej.
Klimat
Klimat Łotwy jest umiarkowany, przejściowy o cechach morskich na Półwyspie Kurlandzkim i bardziej kontynentalny na wschodzie. Średnie temperatury roczne wahają się pomiędzy 4,5°C a 6,5°C ( w styczniu od -3°C na zachodnim wybrzeżu do -7°C na północnym wschodzie, w lipcu - ok.17°C). Roczne sumy opadów w zachodniej Kurlandii sięgają 750 mm, natomiast na wschodzie nie przekraczają 550 mm.
Gospodarka
Podział administracyjny
Podział Łotwy na 26 okręgów i 7 miast wydzielonych: Podział administracyjny Łotwy
* Aizkraukle
* Al?ksne
* Balvi
* Bauska
* C?sis
* Dyneburg
* Dyneburg (Daugavpils)*
* Dobele
* Gulbene
* J?kabpils
* Jelgava
* Jełgawa (Jelgava)*
* Jurmała (J?rmala)*
* Kr?slava
* Kuld?ga
* Lipawa
* Lipawa (Liep?ja)*
* Limbaži
* Ludza
* Madona
* Ogre
* Prei?i
* R?zekne
* Rzeżyca (R?zekne)*
* Ryga
* Ryga (R?ga)*
* Saldus
* Talsi
* Tukums
* Valka
* Valmiera
* Ventspils
* Windawa (Ventspils)*
Miasta wydzielone: Dyneburg ? Jełgawa ? Jurmała ? Lipawa ? Rzeżyca ? Ryga ? Windawa
Łotwa składa się z czterech krain historycznych:
* Kurlandia
* Liwlandia
* Łatgalia
* Semigalia
Turystyka
Łotwa jest krajem nizinnym, z licznymi wzniesieniami, oraz około 5000 jezior w większości polodowcowych. Słabo urozmaicony krajobraz, oraz także liczne źródła wód mineralnych predestynują Łotwę do stania się miejscem wypoczynku. Dużym atutem Łotwy jest długa linia brzegowa i nadbałtyckie plaże. Najsłynniejszym miastem wypoczynkowym jest otoczona wianuszkiem mniejszych ośrodków Jurmała, skąd można dopłynąć promem do innych portów nad Bałtykiem. Poza Rygą i Jurmałą wielu turystów odwiedza nieodległą od stolicy Siguldę, leżącą na skraju Parku Narodowego Gauja, gdzie podziwiać można: zamki, jaskinie, jeziora, starodrzew. Turyści chętnie odwiedzają także drugie miasto kraju, położony nad Dźwiną Dyneburg.
Tablice rejestracyjne
Nowe tablice rejestracyjne na Łotwie składają się z eurobandu z lewej strony, na którym znajduje się flaga UE, a niżej kod samochodowy Łotwy "LV". Reszta to dwie czarne litery oznaczające serię tablicy rejestracyjnej, myślnik, i cztery cyfry.
Na starych tablicach z lewej strony znajdowała się flaga Łotwy, i kod samochodowy, a dalej dwie czarne litery oznaczające serię tablicy rejestracyjnej, myślnik, i cztery cyfry.
Kontrowersja
Łotwa jest przez Rosję oskarżana o łamanie praw człowieka ludności niełotewskiej. Ludność ta (głównie rosyjska), która znalazła się na terytorium Łotwy po aneksji tej republiki przez ZSRR w 1940 ? w większości pozbawiona jest praw wyborczych, co budzi kontrowersje nie tylko Federacji Rosyjskiej, ale także Rady Europy i Unii Europejskiej. Z prawie 850 tys. Rosjan żyjących na Łotwie, tylko 250 tys. uzyskało obywatelstwo łotewskie i prawa wyborcze. Jeszcze do roku 2002 kandydaci na posłów i radnych musieli udowadniać swoją dobrą znajomość języka łotewskiego. Zarzuty wobec Łotwy dotyczą też braku zwalczania jakoby narastających tendencji faszystowskich w kraju.
Organem ustawodawczym jest jednoizbowy parlament - Sejm (Saeima), składający się ze 100 parlamentarzystów wybieranych na czteroletnią kadencję. Prezydent jest wybierany przez Sejm na kadencję trwającą 4 lata. Reprezentuje on państwo na arenie międzynarodowej, jest najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych Łotwy, a także ma prawo powoływać i odwoływać ambasadorów i innych przedstawicieli państwa.
Organem wykonawczym jest Gabinet Ministrów (Ministru kabinets), składający się z premiera i ministrów przez niego powołanych. Premier wyznaczany jest przez prezydenta państwa. Gabinet Ministrów musi otrzymać wotum zaufania w Sejmie, jest przed nim także odpowiedzialny za swoje działania.
Partie polityczne mające reprezentację w parlamencie: Nowa Era (Jaunais laiks, JL), Pierwsza Partia Łotwy (Latvijas Pirm? Partija, LPP), Łotewska Partia Socjalistyczna (Latvijas Soci?listisk?s partija, LSP), Łotewska Partia Zielonych (Latvijas Za?? partija, LZP), Łotewska Unia Rolników (Latvijas Zemnieku savien?ba, LZS), Dla praw człowieka w Zjednoczonej Łotwie (Par cilv?ka ties?b?m vienot? Latvij?, PCTVL), Partia Ludowa (Tautas partija, TP), Ludowa Partia Harmonii (Tautas Saska?as partija, TSP), Dla Ojczyzny i Wolności (T?vzemei un Br?v?bai/LNNK, TB/LNNK).
Ludność
W wyniku włączenia Łotwy do ZSRR przesiedlono tam wtedy wielu Rosjan. Dziś większość z Rosjan mieszkających na Łotwie nie zna języka łotewskiego co powoduje, że Łotwa nie chce przyznać wielu z nich obywatelstwa.
* skład etniczny (narodowości): Łotysze 59,8%, Rosjanie 28,1%, Białorusini 3,8%, Ukraińcy 2,4%, Polacy 2,4%, Litwini 1,3%, Liwowie 0,08%, inne 2,2%
* języki: łotewski (oficjalny), rosyjski, białoruski, polski, liwski, łatgalski i inne
* wyznania: luterańskie, rzymskokatolickie, rosyjskie prawosławne
Religia
Łotysze są protestantami (luteranie), duża liczba niewierzących. Na Łotwie główne wyznania to:
* Kościół katolicki - ponad 500 tys., (głównie Polacy)
* luteranie - ok. 450 tys., (głównie Łotysze)
* Prawosławie - 350 tys. (głównie Rosjanie)
* Inne grupy wyznaniowe - ok. 20 tys.
Liczba niewierzących to ok. 1,1 mln.
Historia
Lata 1225?1250, Łotwa jako ziemie niemieckiego zakonu(Zakon Kawalerów Mieczowych). Łotwa przez wiele setek lat należała do zakonów niemieckich. Prawie do I wojny światowej język niemiecki odgrywał na Łotwie pierwszą rolę. A wpływy niemieckie, na kulturę bałtycką Łotyszy są ogromne. Lata 1225?1250, Łotwa jako ziemie niemieckiego zakonu(Zakon Kawalerów Mieczowych). Łotwa przez wiele setek lat należała do zakonów niemieckich. Prawie do I wojny światowej język niemiecki odgrywał na Łotwie pierwszą rolę. A wpływy niemieckie, na kulturę bałtycką Łotyszy są ogromne. Lata 1308?1455, Łotwa jako część Prus Zakonnych Lata 1308?1455, Łotwa jako część Prus Zakonnych Rok 1466- od tego roku Łotwa na nowo przeszła pod władanie Kawalerów Mieczowych Rok 1466- od tego roku Łotwa na nowo przeszła pod władanie Kawalerów Mieczowych
Kraj zasiedlany był przez plemiona bałtyckie, oraz ugrofińskie na północy od IX do XI wieku. Od końca XII w. penetracja niemiecka. Od tego czasu zaczęły się tam silne wpływy niemieckie i skandynawskie. W XIII w. podbity przez Mieczowych Kawalerów i schrystianizowany. Od tej pory stanowił część Inflant. W 1561 włączony do Rzeczypospolitej Obojga Narodów (Kurlandia i Semigalia jako lenno). W latach od 1621 do 1629 część północna zdobyta przez Szwecję. W XVIII w. kraj włączony do Cesarstwa Rosyjskiego. Podczas I wojny światowej pod okupacją niemiecką. 18 listopada 1918 proklamowanie niepodległości. W latach od 1918 do 1919 walki z oddziałami niemieckimi i radzieckimi. W latach 1934-1940 rządzona autorytarnie przez K?rlisa Ulmanisa. W pakcie Ribbentrop-Mołotow w sowieckiej strefie wpływów: w 1939 utworzenie sowieckich baz wojskowych, od czerwca 1940 okupacja i w sierpniu 1940 włączenie do ZSRR ? jako Łotewska SRR (do 1990). W latach 1941-1945 okupacja niemiecka. W maju 1990 deklaracja przywrócenia niepodległości.
Geografia
Łotwa jest krajem nizinnym. 57% jej terytorium leży poniżej 100 m n.p.m., a tylko 2,5% powyżej 200 m n.p.m. Średnia wysokość n.p.m. wynosi 87 m.
* najwyższy punkt: Gaizinkalns ? 312 m n.p.m.
* najniższy punkt: Morze Bałtyckie ? 0 m
Północna część kraju położona jest na południowym skłonie tarczy bałtyckiej, natomiast południowa leży na płycie rosyjskiej.
Klimat
Klimat Łotwy jest umiarkowany, przejściowy o cechach morskich na Półwyspie Kurlandzkim i bardziej kontynentalny na wschodzie. Średnie temperatury roczne wahają się pomiędzy 4,5°C a 6,5°C ( w styczniu od -3°C na zachodnim wybrzeżu do -7°C na północnym wschodzie, w lipcu - ok.17°C). Roczne sumy opadów w zachodniej Kurlandii sięgają 750 mm, natomiast na wschodzie nie przekraczają 550 mm.
Gospodarka
Podział administracyjny
Podział Łotwy na 26 okręgów i 7 miast wydzielonych: Podział administracyjny Łotwy
* Aizkraukle
* Al?ksne
* Balvi
* Bauska
* C?sis
* Dyneburg
* Dyneburg (Daugavpils)*
* Dobele
* Gulbene
* J?kabpils
* Jelgava
* Jełgawa (Jelgava)*
* Jurmała (J?rmala)*
* Kr?slava
* Kuld?ga
* Lipawa
* Lipawa (Liep?ja)*
* Limbaži
* Ludza
* Madona
* Ogre
* Prei?i
* R?zekne
* Rzeżyca (R?zekne)*
* Ryga
* Ryga (R?ga)*
* Saldus
* Talsi
* Tukums
* Valka
* Valmiera
* Ventspils
* Windawa (Ventspils)*
Miasta wydzielone: Dyneburg ? Jełgawa ? Jurmała ? Lipawa ? Rzeżyca ? Ryga ? Windawa
Łotwa składa się z czterech krain historycznych:
* Kurlandia
* Liwlandia
* Łatgalia
* Semigalia
Turystyka
Łotwa jest krajem nizinnym, z licznymi wzniesieniami, oraz około 5000 jezior w większości polodowcowych. Słabo urozmaicony krajobraz, oraz także liczne źródła wód mineralnych predestynują Łotwę do stania się miejscem wypoczynku. Dużym atutem Łotwy jest długa linia brzegowa i nadbałtyckie plaże. Najsłynniejszym miastem wypoczynkowym jest otoczona wianuszkiem mniejszych ośrodków Jurmała, skąd można dopłynąć promem do innych portów nad Bałtykiem. Poza Rygą i Jurmałą wielu turystów odwiedza nieodległą od stolicy Siguldę, leżącą na skraju Parku Narodowego Gauja, gdzie podziwiać można: zamki, jaskinie, jeziora, starodrzew. Turyści chętnie odwiedzają także drugie miasto kraju, położony nad Dźwiną Dyneburg.
Tablice rejestracyjne
Nowe tablice rejestracyjne na Łotwie składają się z eurobandu z lewej strony, na którym znajduje się flaga UE, a niżej kod samochodowy Łotwy "LV". Reszta to dwie czarne litery oznaczające serię tablicy rejestracyjnej, myślnik, i cztery cyfry.
Na starych tablicach z lewej strony znajdowała się flaga Łotwy, i kod samochodowy, a dalej dwie czarne litery oznaczające serię tablicy rejestracyjnej, myślnik, i cztery cyfry.
Kontrowersja
Łotwa jest przez Rosję oskarżana o łamanie praw człowieka ludności niełotewskiej. Ludność ta (głównie rosyjska), która znalazła się na terytorium Łotwy po aneksji tej republiki przez ZSRR w 1940 ? w większości pozbawiona jest praw wyborczych, co budzi kontrowersje nie tylko Federacji Rosyjskiej, ale także Rady Europy i Unii Europejskiej. Z prawie 850 tys. Rosjan żyjących na Łotwie, tylko 250 tys. uzyskało obywatelstwo łotewskie i prawa wyborcze. Jeszcze do roku 2002 kandydaci na posłów i radnych musieli udowadniać swoją dobrą znajomość języka łotewskiego. Zarzuty wobec Łotwy dotyczą też braku zwalczania jakoby narastających tendencji faszystowskich w kraju.