KOREA POŁUDNIOWA
KOREA POŁUDNIOWA
Republika Korei (kor. ????, hancha ????, MCR. Taehan Min'guk, skr. ??; ??; Han'guk, Korea Południowa, wysłuchaj oryginalnej wymowy) - państwo w Azji, południowej części Półwyspu Koreańskiego powstałe po II wojnie światowej na terenach zajętych przez wojska USA. Republika Korei oficjalnie rości sobie pretensje do całego terytorium Korei.
Dane podstawowe
Seul
Seul to stolica kraju Korea PoŁudniowa.Stolica
koreański
Oficjalny język urzędowy dla kraju Korea PoŁudniowa to język koreański.Język urzędowy
demokratyczny
Ustrój polityczny dla kraju Korea PoŁudniowa to demokratyczny.Ustrój polityczny
prezydent Roh Moo-hyun
Głowa państwa dla kraju Korea PoŁudniowa to prezydent Roh Moo-hyun.Głowa państwa
premier Han Duck-soo
Szefem rządu dla kraju Korea PoŁudniowa jest premier Han Duck-soo.Szef rządu
99720
Powierzchnia dla kraju Korea PoŁudniowa to 99720 km2.Powierzchnia km2
109 miejsce
Miejsce pod względem wielkości powierzchni państwa na świecie dla kraju Korea PoŁudniowa to 109 miejsce.Powierzchnia na świecie
50,062,000
Liczba ludności dla kraju Korea PoŁudniowa to 50,062,000 mieszkańców.Liczba ludności
25 miejsce
Miejsce pod względem ilości ludności dla kraju Korea PoŁudniowa to 25 miejsce na świecie.Ludność na świecie
493
Gęstość zaludnienia dla kraju Korea PoŁudniowa to 493 osób/km2.Gęstość zaludnienia
won południowokoreański (KRW)
Oficjalna jednostka monetarna dla kraju Korea PoŁudniowa to won południowokoreański (KRW).Jednostka monetarna
UTC +9
Ustalona strefa czasowa dla kraju Korea PoŁudniowa to UTC +9.Strefa czasowa
Aegukga (Pieśń miłości do Ojczyzny)
Tytuł hymnu państwowego dla kraju Korea PoŁudniowa to Aegukga (Pieśń miłości do Ojczyzny).Hymn państwowy
KR
Kod ISO 3166 dla kraju Korea PoŁudniowa to KR.Kod ISO 3166
.kr
Domena internetowa dla kraju Korea PoŁudniowa to .kr.Domena Internetowa
ROK
Kod tablic samochodowych, rejestracyjnych aut dla kraju Korea PoŁudniowa to ROK.Kod samochodowy
82
Kod telefoniczny dla kraju Korea PoŁudniowa to 82.Kod telefoniczny
Dominująca religia dla kraju Korea PoŁudniowa to .
Religia dominująca
Produkt Krajowy Brutto dla kraju Korea PoŁudniowa to .
PKB
Produkt Krajowy Brutto na osobę dla kraju Korea PoŁudniowa to .
PKB na osobę
Geografia
Ukształtowanie powierzchni
Kraj górzysto-wyżynny. We wschodniej części, wzdłuż wybrzeża Morza Wschodniego (Morze Japońskie), ciągną się Góry Wschodniokoreańskie, zbudowane z prekambryjskich skał metamorficznych (głównie łupki) i granitów, rozcięte dolinami rzek na kilka pasm górskich: Góry Diamentowe (Sorak-san, 1708 m) na granicy z Koreą Północną oraz Gyeongsang i Sobek (Cziri-san, 1915 m), rozdzielone niziną rzeki Naktong-gang. W zachodniej części aluwialna nizina nad Morzem Żółtym z izolowanymi wzniesieniami o wysokości 700?800 m. Wybrzeże Morza Wschodniego (Morze Japońskie) wyrównane, Morza Żółtego - riasowe z licznymi zatokami, półwyspami i przybrzeżnymi wyspami, największa Jeju-do (wysokość do 1950 m ? wulkan Halla-san, najwyższy szczyt kraju) w Cieśninie Koreańskiej.
Klimat
Klimat monsunowy, w północnej i środkowej części umiarkowany ciepły, w południowej ? podzwrotnikowy. Średnia temperatura w styczniu od ?4°C na północy do 2?4°C na południu, w lipcu odpowiednio od 21°C do 25?27°C. Średnia roczna suma opadów od 1000 mm na nizinach do 1500 mm w górach. Pora opadowa czerwiec?wrzesień (ciepły, wilgotny monsun znad Oceanu Spokojnego). Późnym latem do wybrzeży Korei Południowej docierają tajfuny.
Wody
Gęsta sieć krótkich, górskich rzek, wykorzystanych głównie do nawadniania. Główne rzeki: Naktong-gang (długość 512 km) uchodzi do Cieśniny Koreańskiej, Han-gang (długość 488 km) ? do Morza Żółtego. Na rzekach występują progi i wodospady.
Flora, ochrona przyrody, gleby
Lasy zajmują 66% powierzchni kraju. Na północy lasy zrzucające liście na zimę, z dębami, lipą amurską, klonami i sosną, na południu lasy zimozielone z wiecznie zielonymi dębami, kameliami i podszyciem z bambusów. Wysoko w górach tajga jodłowa.
W północnej części kraju przeważają gleby brunatne i płowe, na południu ? żółtoziemy.
Około 20 parków narodowych, najwięcej w Górach Wschodniokoreańskich, m.in. znany Park Narodowy Sorak-san (powierzchnia 373 km2).
Polityka
Ustrój polityczny
Korea Południowa jest republiką. Konstytucja państwa została uchwalona w roku 1988. Władza ustawodawcza należy do Zgromadzenia Narodowego. Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd na czele z premierem powoływanym przez prezydenta.
System partyjny i związkowy
System wielopartyjny, największe wpływy mają: Narodowy Kongres na rzecz Nowej Polityki (założony 1995), Wielka Partia Narodowa (założona 1990, obecna nazwa od 1997) oraz Zjednoczeni Liberalni Demokraci (założona 1995).
Podział administracyjny
Prowincje
* Ch'ungch'?ng Północny
* Ch'ungch'?ng Południowy
* Kangw?n
* Ky?nggi
* Ky?ngsang Północny
* Ky?ngsang Południowy
* Cheju
* Ch?lla Północna
* Ch?lla Południowa
Miasto specjalne :
* Seul
Metropolie:
* Inch'?n
* Kwangju
* Pusan
* Taej?n
* Taegu
* Ulsan
Ludność
Kraj jednolity narodowościowo ? 99,9% ogółu ludności stanowią Koreańczycy, o zróżnicowanej strukturze wyznaniowej. 46% Koreańczyków nie określa przynależności religijnej, 26% (2004) wyznaje chrześcijaństwo, kolejne 26% buddyzm, a 1% konfucjanizm. Przyrost naturalny, wysoki w latach 60. (do 2,6%) i 70., wykazywał tendencję spadkową, 1985?91 wynosił średnio 1% rocznie, a w 2004 0,62%. 20,4% społeczeństwa ma poniżej 15 lat. Średnia gęstość zaludnienia 441 mieszkańców na km?. Większość ludności skupia się na wybrzeżu Morza Żółtego i Cieśniny Koreańskiej. Żywiołowy rozwój miast, spowodowany wysokim tempem uprzemysłowienia i masową migracją ze wsi. 1949 w miastach mieszkało 20% ludności, 1991 ? 75%. Największe miasta: Seul (10,3 mln mieszkańców), Pusan (3,7 mln), Taegu (2,5 mln), Inch'?n (2,5 mln), Ulsan (2 mln), Kwangju (1,4 mln) i Taej?n (1,4 mln). Szybkie zmiany w strukturze zatrudnienia ludności. 1980?90 ponad dwukrotny spadek zatrudnienia w rolnictwie (z 35% ludności zawodowo czynnej do 16%), wzrost zatrudnienia w przemyśle i budownictwie (z 26% do 35%) oraz usługach (z około 32% do 47%). Obecnie w rolnictwie pracuje już tylko 8,6 % ludności zawodowo czynnej, a w przemyśle 19,1%. Niski poziom bezrobocia (3,4% zawodowo nieczynnych, 2004).
Gospodarka
Rolnictwo
Rolnictwo, podstawowy dział gospodarki w latach 50. i 60., odgrywa coraz mniejszą rolę. Nastąpił odpływ ludności ze wsi do miast, komasacja gospodarstw rolnych i intensyfikacja produkcji rolnej. Użytki rolne zajmują 22% (1990) powierzchni kraju, ponad połowa ziem uprawnych jest sztucznie nawadniana. Uprawia się ryż (64% powierzchni zasiewów, zbiory 7,3 mln t, plony 61 q z ha ? 1992) ? do 2 zbiorów rocznie w prowincjach południowych, z innych zbóż jęczmień i kukurydzę, poza tym soję, bataty, ziemniaki, warzywa (kapusta, rzodkiewka, cebula, czosnek), żeń-szeń (dla przemysłu kosmetycznego i farmaceutycznego). Rozwinięte sadownictwo: jabłonie i brzoskwinie w prowincjach Ky?ngsang Północny, owoce cytrusowe na wyspie Jeju-do, niewielkie plantacje herbaty na południu kraju. Utrzymywany zakaz importu ryżu chroni krajową produkcję zbóż. Hodowla trzody chlewnej (pogłowie 4,5 mln sztuk, 1991), bydła, drobiu. Rozpowszechniona hodowla jedwabników. Ważną rolę w wyżywieniu ludności odgrywa rybołówstwo. Wzrost połowów ryb z 455 tys. t (1960) do 2,8 mln t (1990).
Przemysł
Z surowców mineralnych wydobywa się: węgiel kamienny (antracyt) w Górach Wschodniokoreańskich, rudy żelaza, wolframu, miedzi (koło Pusanu) oraz niewielkie ilości rud cynkowo-ołowianych, złota, srebra i grafitu. Zapotrzebowanie krajowe na pozostałe surowce, głównie ropę naftową pokrywa import.
Energia elektryczna jest w połowie wytwarzana w elektrowniach jądrowych, (największa koło Pusanu) i cieplnych (węglowe, naftowe, gazowe).
Do najlepiej rozwiniętych gałęzi przemysłu przetwórczego należą: przemysł elektroniczny i środków transportu. Produkcja półprzewodników, komputerów, odbiorników telewizyjnych (2 miejsce w świecie po ChRL), radiowych, sprzętu telekomunikacyjnego i gospodarstwa domowego (chłodziarki, zamrażarki, pralki) w znacznym stopniu jest oparta na licencjach japońskich i amerykańskich. Korea Południowa zajmuje 1 miejsce w świecie przed Japonią w produkcji statków (w roku 2006 - 50% wodowań świata miało miejsce w Korei Południowej), głównie tankowców (wielkie stocznie w Ulsan), od niedawna jest liczącym się producentem samochodów osobowych (Hyundai) i ciężarowych. Od lat 70. rozbudowa hutnictwa (huty żelaza w Phohang nad Morzem Wschodnim (Morze Japońskie), Kwangju, Sunch'?n na wybrzeżu południowym), przemysłu rafineryjnego i petrochemicznego (rafinerie ropy naftowej w Ulsan, Inch'?n, Josu o łącznej mocy przerobowej około 40 mln t ropy rocznie), poza tym nawozów sztucznych, materiałów budowlanych (głównie cementu), spożywczego i obuwniczego. Najstarszą gałęzią przemysłu jest włókiennictwo, zwłaszcza przemysł bawełniany i jedwabniczy. Przy wykorzystaniu własnych zasobów leśnych i drewna importowanego rozwija się przemysł drzewny. Produkcja papieru i tektury na 1 mieszkańca wynosi 114 kg (1991). Koncentracja przemysłu w okręgu Seul?Inch'?n i w nadmorskim pasie przemysłowym Ulsan?Pusan?Masan.
Transport i łączność
Sieć komunikacyjna intensywnie rozbudowywana. Około 65% przewozów towarowych przypada na transport kołowy (57 km dróg na 100 km2), 21% ? kolejowy (3 km linii kolejowej na 100 km?). Główny szlak komunikacyjny stanowią autostrada i magistralna linia kolejowa Seul?Pusan z odgałęzieniem do Kwangju. Dużą rolę w przewozach odgrywa żegluga przybrzeżna. Nośność floty handlowej wynosi 12,2 mln DWT (1991). Główne porty morskie: Pusan (przeładunki około 30 mln t, obsługuje głównie wymianę handlową z Japonią), Inch'?n (obsługuje Seul), Mokpho, Masan, Ulsan i nowy ? Phohang. 3 międzynarodowe porty lotnicze w Seulu (2) i Pusanie, 10 ? krajowych. Penetracja społeczeństwa telefonią komorkową - 83%
Handel zagraniczny
Wymiana handlowa Korei Południowej stanowi 2,1% obrotów międzynarodowych. W 1992 wartość eksportu wynosiła 201,3 mld dolarów USA (4142 dolary na 1 mieszkańca), importu ? 175,6 mld dolarów (3613 dolarów na 1 mieszkańca). Eksport obejmuje środki transportu, głównie statki, samochody (około 10% wartości wywozu), wyroby elektroniczne (8%), obuwie, tekstylia, ryby, stal oraz kompletne obiekty przemysłowe (chemiczne, energetyczne, telekomunikacyjne). Import ropy naftowej (16% wartości przywozu), części elektronicznych (7%), chemikaliów, maszyn i urządzeń przemysłowych. Główni partnerzy handlowi: USA (17,8% wartości eksportu i 13,9% importu), Japonia (odpowiednio 9% i 20,3%), Niemcy, Singapur, Francja.
Istotnym motorem rozwoju eksportu jest KOTRA Koreańska Agencja Promocji Handlu i Inwestycji (Korea Trade-Investment Promotion Agency, ??????????).
Korea południowa jest największym inwestorem typu green-field w Polsce po 1989 - głównie dzięki inwestycjom w zespół fabryk Hi-Tech (LCD) w Kobierzycach na Dolnym Śląsku.
Turystyka
W ciągu ostatnich 20 lat w państwie tym zaobserwowano gwałtowny wzrost turystyki. Wpływy z turystyki w 1993 r. osiągnęły 3,5 mld $. Rocznie kraj odwiedza ok. 3 mln turystów głównie z Japonii i USA. W 1988r. w Seulu odbyły się Letnie Igrzyska Olimpijskie, a w 2002r. Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej (wspólnie z Japonią). Obecnie Korea Południowa kandyduje do zorganizowania w 2014r. Zimowych Igrzysk Olimpijskich.
Polityka społeczna
Realizowana przez rząd obejmuje swym zakresem zabezpieczenie społeczne, ochronę zdrowia i politykę oświatową. Pomoc społeczna dla inwalidów wojennych, ludzi starych, wdów, sierot oraz programy przygotowania zawodowego kobiet i opieki nad młodocianymi przestępcami są finansowane z budżetu państwa.
Opieka zdrowotna. Systemem ubezpieczeń zdrowotnych i od wypadków przy pracy jest objęte 24% całej populacji i 26% ludności zawodowo czynnej.
Polityka oświatowa. Obowiązkiem szkolnym są objęte dzieci w wieku 6?12 lat. Nauka w 6-letniej szkole podstawowej jest bezpłatna. Szkoła średnia jest 2-stopniowa i składa się z 2?3-letnich cyklów.
Nauka
Najwyższą instytucją naukową w Korei Południowej jest Narodowa Akademia Nauk w Seulu (założona 1954), wzorowana na Narodowej Akademii Nauk USA. W ramach Akademii działa Krajowa Rada Badań Naukowych, spełniająca funkcje opiniodawcze i programujące dla rządu w dziedzinie badań naukowych podstawowych i funkcję koordynującą działalność szkolnictwa wyższego. Poza Akademią pozostaje 10 wielkich centrów i instytutów naukowo-badawczych, prowadzących badania stosowane i rozwojowe, finansowanych w ponad 80% przez przemysł. W Korei Południowej istnieją 23 uniwersytety, z których największe są w Seulu (państwowy ? założony 1946 i prywatny ? założony 1897) oraz w Pusan (założony 1946). Ponadto działa wiele wyższych szkół zawodowych.