Argentyna (Argentina, Republika Argentyńska - República Argentina) ? państwo w Ameryce Południowej, nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Chile, Boliwią, Paragwajem, Brazylią i Urugwajem. Argentyna rości pretensje do archipelagu Falklandów oraz części Antarktydy.
Nazwa „Argentyna” pochodzi od łacińskiego argentum (srebro, plata po hiszpańsku) i jest związana z legendą o górach pełnych srebra, która była powszechna pośród pierwszych europejskich odkrywców Niziny La Platy.
Stolica
Język urzędowy
Ustrój polityczny
Głowa państwa
Szef rządu
Powierzchnia km2
Powierzchnia na świecie
Liczba ludności
Ludność na świecie
Gęstość zaludnienia [osób/km2]
Jednostka monetarna
Strefa czasowa
Hymn państwowy
Kod ISO 3166
Domena Internetowa
Kod samochodowy
Kod telefoniczny
Religia dominująca
PKB mld USD
PKB na osobę USD
Zasoby naturalne
Produkty rolne
Klimat
Lokalizacja - położenie regionalne kraju
Drogi [km]
Koleje [km]
Lotniska
Zagrożenia naturalne - lista potencjalnych klęsk żywiołowych
Teren - krótki opis topografii kraju
Branże - od największej wartości rocznej produkcji
Granica lądowa [km]
Z iloma krajami:
Kraj graniczy z tymi państwami:
Przed przybyciem Europejczyków w 1516 r. terenami obecnej Argentyny władali Indianie. W 1536 Hiszpan Mendoza założył Buenos Aires. Od 1776 r. ziemie te weszły w skład wicekrólestwa Peru, a następnie wicekrólestwa La Platy ze stolicą w Buenos Aires. W 1806 r. Buenos Aires zostało zaatakowane przez flotę brytyjską. Najeźdźcy zdobyli miasto, jednakże wkrótce zostali pokonani przez armię obywatelską. W 1810 r. antyhiszpańskie powstanie Kreolów obaliło wicekróla. Odtąd 25 maja obchodzone jest święto narodowe – na cześć rewolucji z 1810 r. W walkach, w których w latach 1814-1815 siłami argentyńskimi dowodził generał José de San Martín, wojska hiszpańskie zostały wyparte z kraju. 9 lipca 1816 r. kongres przedstawicieli prowincji proklamował w San Miguel de Tucuman niepodległość Zjednoczonych Prowincji La Plata. Rocznice tego dnia są obchodzone jako święto niepodległości. W latach 1835-1852 władzę dyktatorską w Argentynie sprawował generał Juan Manuel de Rosas, obalony w wyniku przewrotu generała Justo Urquizy, który, po wprowadzeniu w 1853 r. systemu federalnego, został w 1854 r. pierwszym prezydentem Konfederacji La Platy. Tymczasową stolicą było Buenos Aires. W latach 1878-1879 wojska argentyńskie, dowodzone przez generała Julio Argentino Rokę, włączyły do Argentyny pampasy, terytorium Indian i gauchos, dotychczas faktycznie niezależne.
W XX wieku miały miejsce liczne wojskowe zamachy stanu, permanentny kryzys polityczny i gospodarczy. Ważnym okresem były rządy prezydenta Juana Peróna. Po krwawych rządach junty w latach 1976-1982, skompromitowanej przegraną wojną z Wielką Brytanią o sporne Falklandy (wojna o Falklandy-Malwiny) w 1983 r. przywrócono demokrację i przestrzeganie praw człowieka (prezydent Raúl Alfonsín). W wyniku wyborów w 1989 r. prezydentem został peronista Carlos Saúl Menem (reelekcja 1995), realizujący liberalny, wolnorynkowy program ekonomiczny, zmierzający do ustabilizowania gospodarki, oraz prowadzący politykę zbliżenia do USA i Wielkiej Brytanii, z którą w 1990 r. Argentyna wznowiła stosunki dyplomatyczne. W 1998 r. miała miejsce pierwsza od czasu kryzysu wizyta argentyńskiego prezydenta w Londynie. W 1991 r., po kolejnym buncie wojskowych, wszyscy skazani 5 lat wcześniej generałowie zostali ułaskawieni. W wyborach prezydenckich w październiku 1999 r. zwyciężył konserwatywny socjaldemokrata, Fernando de la Rua, który w grudniu tegoż roku zastąpił na stanowisku prezydenta Carlosa Menema, najdłużej rządzącego w historii Argentyny szefa państwa. Zapowiedział zlikwidowanie deficytu budżetowego i wyplenienie korupcji. Zamieszki w 2001 roku spowodowały nową falę niestabilności. W końcu 2002 r. sytuacja ekonomiczna zaczęła się stabilizować.
W 2003 roku prezydentem został wybrany Néstor Kirchner. Jego mandat skończył się w 2007 roku. Podczas jego prezydentury znacjonalizowano niektóre prywatne przedsiębiorstwa i pojawił się znaczący wzrost PKB ze spadającym bezrobociem. W rolnictwie, przemyśle i budownictwie powstawały nowe miejsca pracy. Ograniczono subsydia i wydatki socjalne. Wiosną 2007 roku prezydent Nestor Kirchner, który wydawał się być najpoważniejszym kandydatem do urzędu prezydenta ogłosił, że nie zamierza ubiegać się o reelekcję, choć według sondaży bez trudu by ją uzyskał. 1 lipca 2007 szef gabinetu prezydenta, Alberto Fernández, ogłosił oficjalnie, że kandydatką Frontu na rzecz Zwycięstwa będzie żona Kirchnera – Cristina Fernández de Kirchner. Rozpoczęła ona swoją kampanię wyborczą 19 lipca 2007, a w wyborach 28 października 2007 r. odniosła zwycięstwo w pierwszej turze głosowania, zdobywając 44,9% głosów. Cristina Fernández de Kirchner objęła urząd prezydenta 10 grudnia 2007 na czteroletnią kadencję. Jest drugą kobietą po Isabel Perón (1974-1976) na tym stanowisku, jednak pierwszą wybraną w wyniku wyborów powszechnych.
Prezydencka republika federacyjna.Prezydent wybierany na 4-letnią kadencję jest głową państwa i szefem rządu. Dwuizbowy parlament: Izba Deputowanych i Senat, wybierane na 4-letnią kadencję, przy czym co 2 lata wybierana jest połowa deputowanych. W polityce dominuje peronistyczna Partia Sprawiedliwości, lewicowa Radykalna Unia Obywatelska i inne.
Argentyna, położona w południowej części Ameryki Południowej, jest federacją złożoną z 23 prowincji oraz autonomicznego miasta Buenos Aires, które pełni rolę stolicy kraju. Ten podział administracyjny odzwierciedla federalny charakter państwa, w którym każda prowincja posiada znaczną autonomię w zarządzaniu swoimi sprawami.
Struktura podziału administracyjnego
Prowincje (provincias)Argentyna składa się z 23 prowincji, z których każda ma własną konstytucję, rząd, parlament i sądy. Prowincje są odpowiedzialne za zarządzanie edukacją, zdrowiem, bezpieczeństwem i infrastrukturą na swoim terenie. W ramach prowincji występuje dalszy podział na departamenty (departamentos) lub dystrykty (partidos), w zależności od regionu.
Autonomiczne Miasto Buenos Aires (Ciudad Autónoma de Buenos Aires)Buenos Aires, stolica Argentyny, jest oddzielną jednostką administracyjną o statusie autonomicznym. Posiada własny rząd i parlament. Jako centrum polityczne, gospodarcze i kulturalne kraju, miasto pełni kluczową rolę na arenie krajowej i międzynarodowej.
Prowincje i ich różnorodność
Prowincje Argentyny są bardzo zróżnicowane pod względem wielkości, liczby ludności i warunków geograficznych. Największą pod względem powierzchni jest prowincja Buenos Aires (nie mylić z miastem Buenos Aires), natomiast najmniejszą jest Tucumán. Gęstość zaludnienia również znacząco się różni – od gęsto zaludnionych obszarów miejskich po rozległe, niemal niezamieszkane regiony Patagonii.
Federalizm i autonomia
Każda prowincja cieszy się znaczną autonomią, co jest zapisane w konstytucji Argentyny. Mają one prawo do uchwalania własnych praw, pod warunkiem, że są one zgodne z ustawami federalnymi. Prowincje mają też swoje źródła dochodów, choć znaczną część finansów zapewnia im rząd centralny poprzez różne formy subwencji.
Podział na regiony
Dla celów administracyjnych i geograficznych Argentyna jest często dzielona na pięć głównych regionów:
Pampa – rolnicze centrum kraju.
Patagonia – południowa, słabo zaludniona, ale bogata w surowce.
Północny Wschód (NEA) – tropikalny region z rzeką Parana i wodospadami Iguazú.
Północny Zachód (NOA) – górzysty i suchy region z dziedzictwem kulturowym Inków.
Cuyo – obszar winiarski z Andami w tle.
Podział administracyjny Argentyny odzwierciedla zarówno historyczne uwarunkowania, jak i geograficzne różnice kraju, pozwalając na efektywne zarządzanie jego różnorodnymi regionami.
W 1869 11% ludności Argentyny zamieszkiwało aglomeracje powyżej 100 000 mieszkańców, była to koncentracja pięć razy większa od średniej światowej, podobna do Stanów Zjednoczonych i w przybliżeniu dwa razy większa od koncentracji ludności europejskiej. W 1914 po raz pierwszy liczba ludności miejskiej przewyższyła liczbę ludności wiejskiej. Jednym z ważniejszych czynników szybkiego rozwoju obszarów miejskich była wielka fala imigracji, głównie europejskiej, do miast. W szczególności do Buenos Aires, Córdoby i Rosario. W 1960 piętnaście miast przekraczało 100 000 mieszkańców, żyło w nich 71% ludności miejskiej. Spośród nich wyróżniało się Buenos Aires, jedyne, które przekraczało 100 000 mieszkańców w 1869. Ludność miejska stanowiła 59% ogółu ludności, podobnie jak w Stanach Zjednoczonych, nieco więcej niż w Oceanii (53%) i mniej niż w Wielkiej Brytanii, kraju, który posiadał najwyższy odsetek ludności miejskiej od początków XIX wieku – 69%. W 1970 osiągnęła 78,5% ludności miejskiej, a w 1975 wskaźnik urbanizacji wyniósł 80,7%.W 1990 86,9% ludności żyło w miastach. Głównym czynnikiem tych zmian były, podobnie jak w całej Ameryce Łacińskiej, migracje wewnętrzne, z obszarów wiejskich do miast. Główne przyczyny tej migracji to skrajnie niekorzystne warunki ekonomiczne i społeczne. W 2001 wartość wskaźnika urbanizacji osiągnęła 89,3%.
Argentyna, zajmująca znaczną część południowej Ameryki Południowej, jest ósmym pod względem wielkości krajem na świecie i drugim na kontynencie, ustępując jedynie Brazylii. Zróżnicowany krajobraz i rozległość terytorium sprawiają, że jest to kraj o wyjątkowej różnorodności geograficznej i klimatycznej.
Położenie i granice
Argentyna leży między 22° a 55° szerokości geograficznej południowej. Rozciąga się na ponad 3700 kilometrów od granic z Boliwią i Paragwajem na północy po Przylądek Horn na południu. Graniczy także z Chile na zachodzie, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie oraz Oceanem Atlantyckim na wschodzie.
Główne regiony geograficzne
Andy Zachodnia granica Argentyny przebiega wzdłuż Andów – najwyższego pasma górskiego Ameryki Południowej. W tym regionie znajduje się najwyższy szczyt obu Ameryk, Aconcagua (6961 m n.p.m.). Andy są regionem nie tylko górzystym, ale także wulkanicznym, z licznymi dolinami i jeziorami.
Pampa Centralna część kraju to rozległe równiny znane jako Pampa, będące rolniczym sercem Argentyny. Ten żyzny obszar jest kluczowy dla produkcji zboża, soi i hodowli bydła.
Patagonia Na południu Argentyny rozciąga się surowa i wietrzna Patagonia, znana z pustkowi, stepów oraz malowniczych krajobrazów. Region ten obfituje w lodowce, takie jak Perito Moreno, oraz parki narodowe, np. Los Glaciares.
Region Chaco Północno-wschodnia część Argentyny to tropikalny region Chaco, charakteryzujący się lasami, bagnami i różnorodnością fauny, w tym jaguarów i kajmanów.
Misyjne subtropiki W prowincji Misiones, w pobliżu granicy z Brazylią i Paragwajem, znajduje się tropikalny region z wodospadami Iguazú, uznawanymi za jeden z cudów natury.
Klimat
Argentyna ma różnorodne strefy klimatyczne: od tropikalnego na północy przez umiarkowany w centrum aż po subpolarny na południu. Zróżnicowanie klimatyczne wpływa na bogactwo przyrody i rolnictwa.
Zasoby naturalne
Kraj jest bogaty w zasoby naturalne, takie jak ropa naftowa, gaz ziemny, rudy metali, a także żyzne gleby Pampy i wody Oceanu Atlantyckiego.
Geografia Argentyny łączy w sobie surowe piękno natury, bogactwo zasobów i różnorodność krajobrazów, czyniąc ten kraj wyjątkowym zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
Argentyna, z populacją wynoszącą około 46 milionów osób (2023), jest trzecim najludniejszym krajem Ameryki Południowej, po Brazylii i Kolumbii. Ludność kraju jest zróżnicowana pod względem pochodzenia etnicznego, kulturowego i regionalnego, co odzwierciedla bogatą historię migracji i kolonizacji.
Struktura etniczna i pochodzenie
Większość Argentyńczyków to potomkowie europejskich imigrantów, głównie z Włoch i Hiszpanii, którzy masowo przybywali do kraju w XIX i na początku XX wieku. Włosi stanowili największą grupę imigrantów, co miało ogromny wpływ na argentyńską kulturę, język i kuchnię. Oprócz Europejczyków w kraju żyją również:
Ludność rdzenna: Stanowi około 2% populacji i obejmuje takie grupy, jak Mapucze, Guaraní czy Kolla.Kreole (criollos): Potomkowie kolonialnych osadników hiszpańskich.Mniejszości azjatyckie i afrykańskie: Imigranci z Azji, głównie z Chin i Korei, osiedlili się w ostatnich dekadach, szczególnie w Buenos Aires.
Rozmieszczenie ludności
Ludność Argentyny jest nierównomiernie rozłożona. Większość mieszkańców (ponad 90%) żyje w miastach, z czego około 15 milionów w aglomeracji Buenos Aires, jednej z największych metropolii Ameryki Łacińskiej. Na przeciwległym biegunie znajduje się Patagonia, charakteryzująca się niską gęstością zaludnienia i rozległymi obszarami pustkowi.
Hiszpański rioplatense
Hiszpański używany w Argentynie, zwłaszcza w regionie Río de la Plata, ma charakterystyczną wymowę i słownictwo. Wyróżnia się użyciem voseo – formy gramatycznej, w której zaimki i czasowniki dla drugiej osoby liczby pojedynczej różnią się od standardowego hiszpańskiego (np. vos tenés zamiast tú tienes).
Charakterystyczna jest także wymowa głoski "ll" i "y", która brzmi jak [ʒ] (podobna do polskiego „ż”) lub [ʃ] (jak „sz”), co nadaje językowi unikalny akcent. Akcent rioplatense jest często porównywany do włoskiego ze względu na wpływy włoskich imigrantów.
Wpływy językowe
Argentyński hiszpański jest wzbogacony o zapożyczenia z języków imigrantów, zwłaszcza włoskiego, które dominowały w XIX i XX wieku. Widać to w idiomach, intonacji i słownictwie, np. w użyciu słów takich jak chau (pożegnanie, z włoskiego ciao). Współczesny język jest również pełen zapożyczeń z angielskiego, szczególnie w sferze technologii i popkultury.
Języki mniejszościowe
Choć hiszpański dominuje, w Argentynie używa się także języków mniejszości. W regionach andyjskich można usłyszeć język quechua i aymara, a w północnym Chaco zachowały się języki rdzennych plemion, takich jak guarani. Ponadto liczne społeczności imigrantów (włoskich, niemieckich, syryjskich, ukraińskich) nadal pielęgnują swoje języki.
Lunfardo – język ulicy
Unikalnym elementem argentyńskiej kultury językowej jest lunfardo – slang powstały w Buenos Aires w XIX wieku. Lunfardo łączy elementy włoskiego, hiszpańskiego, francuskiego i rdzennych języków, i często pojawia się w tekstach tanga. Słowa takie jak pibe (chłopiec) czy laburo (praca) weszły na stałe do argentyńskiego słownika.
Język jako symbol tożsamości
Język w Argentynie to coś więcej niż środek komunikacji – to wyraz tożsamości narodowej i kulturowej. Zróżnicowanie regionalne, historyczne wpływy i kreatywność językowa sprawiają, że język tego kraju jest wyjątkowy na tle innych hiszpańskojęzycznych państw.
W latach 1890-1930 Argentyna należała do dziesięciu najbogatszych krajów świata. Rozwój, oparty głównie o kapitał brytyjski, dotyczył głównie rolnictwa i infrastruktury. Ludność kraju w tym okresie rosła o 4% rocznie. Dochody rosły jeszcze szybciej. Na przełomie lat 20. i 30. Argentyna, podobnie jak inne kraje świata, wpadła w wielki kryzys gospodarczy. Na ów kryzys nałożył się dodatkowo duży napływ emigrantów, co spowodowało, że Argentynie trudniej niż innym krajom było powrócić do poziomu dochodów na 1 mieszkańca z lat 20. W kraju liberalizm gospodarczy został zastąpiony interwencjonizmem i protekcjonizmem. W latach 50. ówczesny dyktator tego kraju, Juan Domingo Peron, uczynił Argentynę państwem socjalnym na wzór zachodnich państw. Niestety, wydatki socjalne były zbyt duże i już w połowie lat 50., po usunięciu Perona, zaczęły się czasy ostrych oszczędności w celu zmniejszenia olbrzymiego zadłużenia państwa. Po ich przeprowadzeniu nastały dobre czasy lat 60. odznaczające się wyjątkowo niskiej inflacji. Dobra koniunktura zaczęła jednak się kończyć w latach 70. Podobnie jak na Zachodzie, doszło do zjawiska stagflacji, czyli współwystępowania wysokiej inflacji i niskiego wzrostu gospodarczego. Aby przezwyciężyć ten stan, tworzono kolejne nieudane plany stabilizacyjne, finansowane przez zagraniczne banki. Powiększało to zadłużenie państwa, co w połączeniu z destabilizacją polityczną nie dawało pozytywnych efektów. Rezultatem były natomiast katastrofa gospodarcza lat 80., przejawiająca się niewypłacalnością państwa, hiperinflacją i spadkiem realnych dochodów i PKB. Stan ten przezwyciężono dopiero na początku lat 90., kiedy wprowadzono stabilizację waluty i powiązano ją z dolarem. Wtedy też przeprowadzono takie reformy jak prywatyzacja i liberalizacja handlu zagranicznego. Średni wzrost PKB w latach 1991-1998 wynosił 6% i był podobny do tego, jaki odnotowywano już w latach 80. w Chile (dwa latynoskie tygrysy). Inflacja w ciągu 5 lat spadła z 4000% do 0%. Niestety pozwolono także na wzrost zadłużenia państwa, a szczególnie samorządów. Jednocześnie w latach 1999 i 2000 dał się odczuć spadek PKB, spowodowany głównie zachwianiem konkurencyjności produktów argentyńskich w wyniku dewaluacji waluty brazylijskiej i odpływem tam, wcześniej napływającego do Argentyny, kapitału zagranicznego. Kryzys silnie się pogłębił w latach 2001-2002, kiedy znacznie wzrosło bezrobocie i zamrożono depozyty krajowe. Nastąpiło ogłoszenie stanu niewypłacalności państwa oraz zniesienie powiązania argentyńskiego peso z dolarem. Spowodowało to silną deprecjację kursu argentyńskiej waluty. W latach 2003-2005 kryzys został opanowany, odmrożono depozyty, a po spadku PKB w 2002 roku o 11%, lata następne przyniosły średni wzrost PKB o 8-9% rocznie.
Argentyna, jeden z największych krajów Ameryki Południowej, ma zróżnicowaną gospodarkę, w której przemysł odgrywa kluczową rolę. Choć kraj ten jest znany głównie z rolnictwa i eksportu produktów spożywczych, przemysł stanowi istotny filar jego ekonomii, przyczyniając się do rozwoju technologicznego, tworzenia miejsc pracy i generowania dochodów z eksportu.
Główne sektory przemysłowe
Przemysł spożywczy i rolny
Argentyna jest światowym liderem w produkcji i przetwórstwie produktów rolnych, takich jak soja, kukurydza, pszenica czy mięso wołowe. Przemysł spożywczy obejmuje również wytwarzanie produktów mlecznych, oliwy, wina (szczególnie w regionie Mendoza) oraz innych przetworzonych produktów spożywczych eksportowanych na cały świat.
Przemysł naftowy i gazowy
Argentyna posiada znaczne zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego, szczególnie w formacjach łupkowych, takich jak Vaca Muerta, jedno z największych na świecie złóż gazu łupkowego. Sektor ten jest kluczowy dla krajowego zapotrzebowania na energię oraz eksportu surowców.
Przemysł motoryzacyjny
Kraj ma dobrze rozwinięty sektor motoryzacyjny, z fabrykami międzynarodowych marek takich jak Ford, Toyota czy Volkswagen. Argentyna produkuje zarówno pojazdy na rynek wewnętrzny, jak i na eksport, głównie do krajów Mercosur, takich jak Brazylia.
Przemysł stalowy i chemiczny
Produkcja stali i wyrobów metalowych jest istotnym elementem gospodarki, wspierając rozwój infrastruktury i innych gałęzi przemysłu. Przemysł chemiczny obejmuje produkcję nawozów, tworzyw sztucznych i farmaceutyków.
Technologie i przemysł lotniczy
Argentyna rozwija także zaawansowane technologie, w tym w sektorze lotniczym i kosmicznym. Firma INVAP jest znana z budowy satelitów i technologii jądrowych, które znajdują zastosowanie zarówno w kraju, jak i za granicą.
Wyzwania i perspektywy
Pomimo różnorodności, przemysł w Argentynie boryka się z wyzwaniami, takimi jak niestabilność gospodarcza, wysokie koszty produkcji i problemy z infrastrukturą. Jednak potencjał kraju w zakresie surowców naturalnych, innowacji technologicznych i wykwalifikowanej siły roboczej daje nadzieję na dalszy rozwój sektora.
Argentyński przemysł, będący połączeniem tradycji i nowoczesności, odgrywa kluczową rolę w budowaniu zrównoważonej gospodarki, integrującej się z globalnym rynkiem.
Ludność Argentyny ukształtowała się w wyniku masowych migracji z Europy i kolonizacji prawie bezludnych terenów zamieszkałych przez nieliczne plemiona indiańskie (w czasach przedkolumbijskich zamieszkiwało tam około 300 tys. Indian). Ponad 98% ludności stanowią biali pochodzenia europejskiego (głównie włoskiego, hiszpańskiego, niemieckiego, ukraińskiego, portugalskiego i polskiego), resztę Metysi, nieliczni Indianie (mniej niż 150 tys.). Argentynę cechuje bardzo wysoki odsetek ludności miejskiej; tylko 12% ludności mieszka na obszarach wiejskich (głównie w izolowanych osiedlach hodowlanych i latyfundiach). Miejska ludność koncentruje się w dużych miastach. Aglomeracja miejska Buenos Aires liczy prawie 11,9 mln, ponadto 6 zespołów miejskich liczy co najmniej pół miliona: Córdoba 1,3 mln, Rosario 1,2 mln, Mendoza 790 tys., Tucumán 680 tys., La Plata 620 tys., Santa Fe 540 tys. Ciężki kryzys gospodarczy spowodował, że ambitne plany przeniesienia stolicy do Viedmy (700 km na południe od Buenos Aires) nie zostały, jak dotąd zrealizowane.
Języki w użyciu: hiszpański, angielski, włoski, niemiecki, francuski
Argentyna, jako jeden z największych krajów Ameryki Południowej, posiada zróżnicowany sektor energetyczny, który odgrywa kluczową rolę w jej gospodarce. Dzięki bogatym zasobom naturalnym i rozwijającej się infrastrukturze energetycznej, kraj zaspokaja większość swojego zapotrzebowania na energię, jednocześnie podejmując kroki w kierunku zrównoważonego rozwoju.
Zasoby energetyczne
Ropa naftowa i gaz ziemny Argentyna jest jednym z głównych producentów ropy i gazu ziemnego w regionie. Kluczowym obszarem wydobycia jest formacja Vaca Muerta, jedno z największych na świecie złóż gazu łupkowego i ropy łupkowej. Surowce te są głównym źródłem energii w kraju i mają duże znaczenie dla eksportu.
Energia wodna Argentyna posiada wiele hydroelektrowni, które dostarczają znaczącą część energii elektrycznej. Największe z nich to kompleks Yacyretá, znajdujący się na granicy z Paragwajem, oraz kompleks Salto Grande na granicy z Urugwajem.
Energia jądrowa Argentyna jest jednym z liderów w dziedzinie energii jądrowej w Ameryce Łacińskiej. W kraju działają trzy elektrownie jądrowe: Atucha I, Atucha II i Embalse. Energia jądrowa stanowi około 7% produkcji energii elektrycznej.
Odnawialne źródła energii W ostatnich latach Argentyna inwestuje w rozwój odnawialnych źródeł energii. Farmy wiatrowe i słoneczne zyskują na znaczeniu, zwłaszcza w regionach Patagonii, gdzie wiatry są wyjątkowo silne. Rząd realizuje program RenovAr, wspierający rozwój energii odnawialnej.
Struktura zużycia energii
Sektor transportowy i przemysłowy są największymi konsumentami energii w Argentynie. Gospodarstwa domowe również odgrywają ważną rolę, szczególnie w okresach zimowych, kiedy wzrasta zapotrzebowanie na gaz ziemny do ogrzewania.
Wyzwania i perspektywy
Energetyka w Argentynie boryka się z wyzwaniami, takimi jak starzejąca się infrastruktura, zależność od paliw kopalnych oraz potrzeba zwiększenia efektywności energetycznej. Jednocześnie kraj ma ogromny potencjał w rozwoju odnawialnych źródeł energii, co może przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia niezależności energetycznej.
Argentyński sektor energetyczny łączy tradycyjne źródła energii z nowoczesnymi rozwiązaniami, co daje nadzieję na bardziej zrównoważoną przyszłość.
Transport morski odgrywa kluczową rolę w gospodarce Argentyny, będąc jednym z głównych kanałów wymiany handlowej z resztą świata. Dzięki swojemu położeniu nad Oceanem Atlantyckim oraz licznym rzekom umożliwiającym żeglugę śródlądową, Argentyna ma dobrze rozwiniętą infrastrukturę morską, która wspiera eksport towarów i import surowców.
Główne porty morskie
Argentyna posiada szereg portów morskich, z których największe znajdują się wzdłuż wybrzeża Atlantyku oraz na rzece La Plata. Do najważniejszych należą:
Buenos Aires – największy port handlowy i pasażerski kraju, kluczowy dla importu i eksportu.
Rosario – port śródlądowy nad rzeką Parana, kluczowy dla eksportu produktów rolnych, takich jak soja czy zboże.
Bahía Blanca – port na południu kraju, znany z eksportu ropy naftowej i produktów chemicznych.
Mar del Plata – główny port rybacki Argentyny.
Główne towary przewożone drogą morską
Transport morski obsługuje znaczną część argentyńskiego eksportu, w tym:
Produkty rolnicze, takie jak soja, pszenica, kukurydza i oleje roślinne.Mięso wołowe, z którego Argentyna słynie na całym świecie.Surowce naturalne, takie jak ropa naftowa, gaz ziemny, rudy metali i węgiel.Wyroby przemysłowe, w tym chemikalia i stal.
Żegluga śródlądowa
Argentyna posiada również rozbudowaną sieć żeglugi śródlądowej, opartą na rzekach Parana, Paragwaj i Urugwaj, które umożliwiają transport towarów z głębi kraju do portów morskich. Szczególnie istotna jest żegluga na tzw. hidrowii Parany i Paragwaju, która łączy Argentynę z sąsiednimi krajami, takimi jak Brazylia, Paragwaj i Urugwaj.
Wyzwania i perspektywy
Transport morski w Argentynie napotyka jednak na pewne wyzwania, takie jak:
Potrzeba modernizacji portów, aby sprostać rosnącym wymaganiom międzynarodowego handlu.
Utrzymanie infrastruktury żeglugi śródlądowej, szczególnie w obliczu zmian klimatycznych i spadku poziomu wód w rzekach.
Konieczność zwiększenia konkurencyjności argentyńskich portów w porównaniu z sąsiednimi krajami.
Dzięki strategicznemu położeniu i bogactwu zasobów naturalnych Argentyna ma ogromny potencjał, aby rozwijać transport morski jako kluczowy element swojej gospodarki i integracji z rynkami światowymi.
Transport lotniczy odgrywa kluczową rolę w Argentynie, ze względu na ogromne odległości między miastami i regionami. Jako ósmy największy kraj na świecie, Argentyna posiada dobrze rozwiniętą sieć lotnisk oraz przewoźników krajowych i międzynarodowych, co ułatwia przemieszczanie się zarówno mieszkańcom, jak i turystom.
Główne lotniska
Argentyna dysponuje ponad 100 lotniskami, z czego największe i najbardziej ruchliwe to:
Międzynarodowy Port Lotniczy Ezeiza (Ezeiza-Ministro Pistarini) Położony około 35 km od centrum Buenos Aires, jest największym lotniskiem w kraju i głównym węzłem dla lotów międzynarodowych. Obsługuje miliony pasażerów rocznie.
Lotnisko Jorge Newbery (Aeroparque) Znajduje się w Buenos Aires, blisko centrum miasta. Obsługuje głównie loty krajowe i regionalne do sąsiednich krajów.
Lotniska regionalne Ważne węzły komunikacyjne to lotniska w Mendozie, Córdobie, Rosario, Bariloche i Ushuaia. Są to kluczowe punkty dla turystów podróżujących do popularnych destynacji, takich jak Andy, Patagonia czy wodospady Iguazú.
Przewoźnicy lotniczy
Aerolíneas Argentinas Narodowy przewoźnik i największa linia lotnicza w kraju. Obsługuje zarówno loty krajowe, jak i międzynarodowe, oferując połączenia do Ameryki Południowej, Ameryki Północnej, Europy i Azji.
LATAM Argentina Filia międzynarodowej grupy LATAM, zapewniająca szeroką siatkę połączeń w regionie.
Tanie linie lotnicze W ostatnich latach rozwijają się przewoźnicy niskokosztowi, tacy jak Flybondi i JetSmart, które przyciągają pasażerów konkurencyjnymi cenami i rozszerzają dostęp do mniej popularnych tras.
Znaczenie transportu lotniczego
Transport lotniczy jest szczególnie istotny w Argentynie z uwagi na:
Mimo rozwoju transportu lotniczego, Argentyna boryka się z wyzwaniami, takimi jak wysoki koszt operacyjny, potrzeba modernizacji infrastruktury i ograniczona dostępność lotów w niektórych regionach. Planowane inwestycje w lotniska i rozwój sektora tanich linii lotniczych mają na celu zwiększenie dostępności i konkurencyjności.
Transport lotniczy w Argentynie to kluczowy element infrastruktury, który wspiera zarówno krajowy rozwój, jak i międzynarodowe połączenia.
Transport lądowy odgrywa kluczową rolę w Argentynie, kraju o ogromnym terytorium i zróżnicowanej geografii. Sieci drogowe i kolejowe stanowią główne środki przemieszczania się zarówno dla ludzi, jak i towarów, łącząc rozległe regiony kraju – od górzystych Andów po nizinne równiny Pampy i południową Patagonię.
Sieć drogowa
Argentyna posiada jedną z najbardziej rozbudowanych sieci drogowych w Ameryce Łacińskiej, obejmującą ponad 240 000 km dróg, z czego około 40 000 km jest utwardzonych.
Transport publiczny
Transport kolejowy
Sieć kolejowa Argentyny była niegdyś jedną z największych na świecie, ale w ostatnich dekadach uległa znacznemu ograniczeniu.
Wyzwania i perspektywy
Transport lądowy w Argentynie boryka się z licznymi wyzwaniami, takimi jak niedostateczna modernizacja infrastruktury, rosnące koszty utrzymania oraz potrzeba lepszej integracji między różnymi środkami transportu. Władze kraju starają się poprawić dostępność komunikacyjną, szczególnie w mniej zaludnionych regionach, co jest kluczowe dla rozwoju gospodarczego.
Transport lądowy w Argentynie, pomimo pewnych trudności, pozostaje fundamentem jej systemu komunikacyjnego, łącząc różnorodne regiony i umożliwiając rozwój społeczny oraz gospodarczy kraju.
Rząd jest właścicielem stacji telewizyjnej i sieci radiowej; ponad dwa tuziny stacji telewizyjnych i setki prywatnych stacji radiowych; wysoki wskaźnik wykorzystania abonamentu telewizji kablowej (2022)
25 maja Dzień Rewolucji (1810)
25 maja to jedno z najważniejszych świąt narodowych w Argentynie, upamiętniające wydarzenia z 1810 roku, które zapoczątkowały proces niepodległości tego kraju. Znane jako Dzień Rewolucji (Día de la Revolución), święto przypomina o przełomowych wydarzeniach, które miały miejsce w Buenos Aires i doprowadziły do powstania pierwszego autonomicznego rządu wicekrólestwa Río de la Plata.
Tło historyczne
Na początku XIX wieku Ameryka Południowa była w dużej mierze pod kontrolą Hiszpanii. Kryzys władzy w Hiszpanii, spowodowany przez inwazję Napoleona w 1808 roku i osadzenie na tronie Jose Bonaparte, stworzył próżnię polityczną, którą mieszkańcy kolonii wykorzystali do walki o większą autonomię. W Buenos Aires nastroje niepodległościowe były szczególnie silne, wspierane przez lokalne elity i oddziały milicyjne.
Wydarzenia tygodnia majowego (Semana de Mayo)
Od 18 do 25 maja 1810 roku w Buenos Aires odbywały się intensywne dyskusje, manifestacje i spotkania polityczne, znane dziś jako Tydzień Majowy. Kulminacją tych wydarzeń było utworzenie Pierwszej Rady (Primera Junta) 25 maja, która przejęła władzę od hiszpańskiego wicekróla Baltazara Hidalgo de Cisneros. Był to pierwszy krok ku niepodległości, choć formalne ogłoszenie niezależności od Hiszpanii nastąpiło dopiero w 1816 roku.
Obchody i znaczenie
Dzień Rewolucji jest obchodzony w całym kraju z wielką pompą. W Buenos Aires odbywa się parada wojskowa, a na Placu Majowym (Plaza de Mayo), gdzie miały miejsce kluczowe wydarzenia, gromadzą się tysiące ludzi. Tradycyjnym elementem świętowania są lokalne potrawy, takie jak locro (gulasz z kukurydzy i mięsa) oraz empanadas. Dzień ten przypomina o wspólnych dążeniach do wolności, jedności i niezależności, które ukształtowały tożsamość narodową Argentyny.
25 maja jest zatem nie tylko dniem pamięci, ale także symbolem aspiracji narodu argentyńskiego do suwerenności i samostanowienia.