Arabia Saudyjska, Królestwo Arabii Saudyjskiej (trb. z arab. As-Su'udijja; Al-Mamlaka al-Arabijja as-Su'udijja) - państwo położone w zachodniej Azji, na Półwyspie Arabskim. Graniczy z Irakiem, Jordanią, Kuwejtem, Omanem, Katarem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Jemenem. Stolica znajduje się w Rijadzie. Arabia Saudyjska jest jednym z państw założycielskich Ligi Państw Arabskich.123
Stolica
Język urzędowy
Ustrój polityczny
Głowa państwa
Szef rządu
Powierzchnia km2
Powierzchnia na świecie
Liczba ludności
Ludność na świecie
Gęstość zaludnienia
Jednostka monetarna
Strefa czasowa
Hymn państwowy
Kod ISO 3166
Domena Internetowa
Kod samochodowy
Kod telefoniczny
Religia dominująca
PKB
PKB na osobę
Monarchia absolutna, dziedziczna. Krajem rządzi król i premier. W państwie nie ma konstytucji. Od 1993 r. istnieje Ustawa Zasadnicza, określająca uprawnienia rządu oraz obowiązki króla. Organem doradczym króla jest Rada Konsultacyjna, a organem władzy wykonawczej jest rząd, na czele którego stoi król. Obowiązuje parę kodeksów cywilnych opartych na prawie szariatu (prawo islamskie).
islam sunnicki w wersji wahhabickiej; obowiązuje szariat.
Jemenici 9,6%; Arabowie z innych krajów 3,4%; znaczna ilość pracowników z różnych krajów.
Dzień Unifikacji Królestwa, 23 września (1932)
Pierwotną i dominującą ludność stanowią Arabowie. Zaludnienie wynosi 26 417 599 w tym 5 576 076 obcokrajowców (szac. czerwiec 2005). Religią państwową jest islam (99%). Wyznawanie innej religii poza islamem karane jest nawet śmiercią. Najwięcej ludności zamieszkuje wybrzeża Zatoki Perskiej i Morza Czerwonego (81% ogółu ludności). Gęstość zaludnienia wynosi 14 mieszkańców na 1 km². Wysoki przyrost naturalny sięgający 2,69%. Arabia Saudyjska jest jednym z nielicznych wysoko rozwiniętych krajów, w którym liczba ludności wzrośnie znacząco w ciągu następnych 50 lat. Przeciętna arabska rodzina liczy tu ponad 6 osób. Społeczeństwo jest bardzo młode, 38,2% ludności ma mniej niż 15 lat. Bardzo duża grupa ludzi w wieku produkcyjnym - 59,4% społeczeństwa. Ludność w wieku emerytalnym to zaledwie 2,4% ludności. Oprócz rdzennych mieszkańców półwyspu Arabskiego kraj zamieszkują 8 milionów cudzoziemców. Są to liczni przybysze z Pakistanu, Etiopii czy Filipin. Liczba Filipińczyków sięga około miliona. Wraz z imigrantami do Arabii Saudyjskiej przybyli chrześcijanie. Imigranci podejmują się różnych prac, jak np. kierowanie taksówek czy sprzątanie.
W latach 30. perspektywy wzrostu i rozwoju gospodarczego wydawały się ograniczone. Nie było lotnisk, a jedyny port morski obsługiwał głównie podróżujących pielgrzymów. Transport między oddalonymi od siebie miastami odbywał się po nieutwardzonych drogach przecinających jałowe, pustynne tereny. Rolnictwo było bardzo słabo rozwinięte, a przemysł praktycznie nie istniał. Głównym źródłem dochodu był wpływy z corocznej pielgrzymki muzułmanów do świętych miast Mekki i Medyny.
Nie zrażony przeciwnościami, Król Abdul Aziz, rozpoczął planowanie budowy infrastruktury kraju. Przywiązując najwyższą wagę do kwestii edukacji, zdrowia, transportu, rolnictwa i przemysłu, Król zainicjował godny uwagi proces rozwoju Królestwa, który trwa do dziś. Odkrycie ropy naftowej w 1930 r. stanowiło dodatkowe wsparcie dla tego rozwoju.
Inwestując około biliona USD w rozwój struktur społecznych i gospodarczych Arabia Saudyjska przeszła imponujący proces transformacji w stosunkowo krótkim okresie siedmiu dekad. Przedtem Arabia Saudyjska zmuszona była do importu prawie wszystkich dóbr i produktów, dziś dysponuje szeroką bazą przemysłową, a saudyjskie fabryki zaspokajają w znacznej części potrzeby rynku lokalnego. Wioski rybackie nad Morzem Czerwonym i Zatoką Arabską, które niegdyś były zbieraniną ubogich chat, zostały zmienione w tętniące życiem centra przemysłowe, produkujące i eksportujące do ponad 90 krajów wszystko od petrochemikaliów do elektroniki.
Arabia Saudyjska jest jednym z najszybciej rozwijających się państw świata, jest najbardziej dynamiczną gospodarką w świecie arabskim i zajmuje 20 miejsce na świecie pod względem wielkości gospodarki narodowej.
W 1932 r. kiedy powstało Królestwo Arabii Saudyjskiej edukacja nie była ogólnie dostępna i ograniczała się do indywidualnego nauczania w religijnych szkołach prowadzonych przy meczetach na terenach miejskich. W szkołach tych uczono islamu i podstawowych umiejętności pisania i czytania. Przed końcem XX wieku, Arabia Saudyjska dysponuje ogólnokrajowym systemem edukacji, który zapewnia bezpłatną naukę, od przedszkola do uniwersytetu, dla wszystkich obywateli. Podczas gdy nauka islamu pozostaje niezmiennie bardzo istotna, nowoczesny saudyjski system edukacji zapewnia wysokiej klasy kształcenie w zakresie nowoczesnych i tradycyjnych dziedzin sztuki i nauki. Duże zróżnicowanie kierunków kształcenia jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na wysoce wykwalifikowaną i wykształconą kadrę specjalistów, niezbędną do budowy i szybkiego rozwoju państwa.
Dzisiaj, w skład ogólnokrajowego systemu edukacji Arabii Saudyjskiej wchodzi: 7 uniwersytetów, ponad 24 000 szkół, a także dużą liczbę college'y oraz innych instytucji edukacyjnych. System zapewnia wszystkim obywatelom bezpłatną edukację, książki i opiekę zdrowotną. Wydatki na edukacje stanowią około 25 procent rocznego budżetu.
Pomimo szybkiego rozwoju kraju, wielu ludzi nie posiada wykształcenia. Dotyczy to głównie kobiet, które ze względu na patriarchalny charakter życia rodzinnego, nie mają dostępu do nauki. Tylko minimalny procent kobiet posiada jakieś wykształcenie. Mniej niż 1% kobiet ma wyższe wykształcenie. Te, którym udało się osiągnąć karierę, pozostają w cieniu opini publicznej. Duży nacisk w nauce kładzie się na poznawanie islamu.
Wkrótce po powstaniu Królestwa Arabii Saudyjskiej w 1932 r., jedną z pierwszych inicjatyw Króla Abdul Aziza Bin Abdul Rahmana Al-Sauda było poprawienie stanu opieki zdrowotnej zarówno dla obywateli saudyjskich, jak i pielgrzymów, którzy przybywają do Arabii Saudyjskiej w celu odwiedzenia świętych miejsc islamu. Kolejnym kamieniem milowym była decyzja rządu, o stworzeniu systemu bezpłatnej opieki zdrowotnej. W tym celu każdy z obszarów administracyjnych Królestwa zakładał własne ośrodki medyczne i w stosunkowo krótkim czasie, niegdyś endemiczne choroby jak malaria i ospa zostały praktycznie wykorzenione, współczynnik umieralności niemowląt został znacznie obniżony, a średnia przewidywanej długości życia obywateli znacznie wzrosła.
W Arabii Saudyjskiej na wybrzeżu i w szelfie Zatoki Perskiej występują bogate złoża ropy naftowej, szacowane na 26% zasobów światowych. Eksploatację złóż prowadzą (pod nadzorem przedsiębiorstwa państwowego Petromin) firmy naftowe, głównie koncern Saudi Aramco. Arabia Saudyjska zajmuje 1. miejsce w świecie w wydobyciu ropy naftowej (395 mln ton, 2006); z innych surowców wydobywa się gaz ziemny, sól kamienną, surowce skalne oraz złoto. Nie eksploatuje się zasobnych złóż rud metali (m.in. żelaza, miedzi), fosforytów i uranu. Silnie rozwinięty przemysł rafineryjny i petrochemiczny. Rafinerie w Ras Tannura i Al-Dżubajl nad Zatoką Perską oraz w Janbu al-Bahr nad Morzem Czerwonym (ropa dostarczana rurociągiem z wybrzeża Zatoki Perskiej) przetwarzają ok. 40 mln ton ropy naftowej rocznie. Arabia Saudyjska specjalizuje się w produkcji najlepszych jakościowo benzyn i paliw lotniczych. Po 1975 duże nakłady finansowe przeznaczono na hutnictwo żelaza i aluminium (huty w Al-Dżubajl, Dżuddzie, Janbu al-Bahr), przemysł maszynowy, materiałów budowniczych (zwłaszcza cementu – ok. 10 mln ton rocznie), spożywczych, nawozów sztucznych (kombinat w Ad-Dammam) oraz budowę zakładów odsalających wodę morską, m.in. w Al-Dżubajl (największa odsalarnia wody morskiej na świecie) i Dżuddzie. Duże zakłady przemysłowe w Arabii Saudyjskiej stanowią własność państwową. Coraz mniejszą rolę odgrywa rzemiosło (tkactwo, garncarstwo, wyroby z metalu).
Produkcja rolna jest wysoko dotowana i doinwestowywana w celu zapewnienia wystarczalności żywnościowej. Obszary uprawne zajmują 0,6% powierzchni kraju. Do nawadniania gruntów oprócz wód podziemnych wykorzystuje się odsoloną wodę morską. Nowoczesne metody produkcji, m.in. wielkie zautomatyzowane szklarnie i wyspecjalizowane farmy hodowlane zapewniają Arabii Saudyjskiej samowystarczalność w produkcji pszenicy,drobiu, mleka i warzyw. Głównie uprawy: pszenica, proso, sorgo, jęczmień, warzywa, palma daktylowa (jeden z największych producentów daktyli na świecie), kawowiec, owoce cytrusowe. Na półpustynnych pastwiskach (ok. 39% pow. kraju) hoduje się owce, kozy i wielbłądy, w nowoczesnych farmach - drób i bydło. W Morzu Czerwonym poławia się ryby oraz perły i korale, zanik połowów w Zatoce Perskiej (skażenie wód zatoki ropą naftową w czasie wojny irackiej 1991).
Podczas realizacji pierwszych czterech Planów Rozwoju w latach 1970-89, szczególny nacisk położono na ogólną poprawę jakości infrastruktury transportowej Królestwa. Obecnie Arabia Saudyjska ma dobrze rozwiniętą sieć nowoczesnych dróg, zwłaszcza między głównymi ośrodkami miejskimi i gospodarczymi. Oznakowanie jest dobre, choć napisy nie zawsze są w języku angielskim. Wewnętrzny transport autobusowy (między głównymi miastami) i kolejowy (tylko linia Rijad – Dammam) jest słabo rozwinięty, lotniczy natomiast – stosunkowo dobrze. Saudi Arabian Airlines zaliczają się do najbezpieczniejszych przewoźników na świecie. Poza Rijadem duże lotniska międzynarodowe znajdują się w Dżeddzie i Dammamie, a krajowe m.in. w Abha, Taifie i Tabuku). Praktycznie brak jest miejskiej komunikacji publicznej, natomiast powszechnie dostępne i stosunkowo tanie są taksówki. Baza hotelowa jest dobrze rozwinięta i nowoczesna, zwłaszcza w dużych miastach.
Turystyka na terytorium Arabii Saudyjskiej jest w dużym stopniu ograniczona. Mimo bardzo sprzyjających warunków klimatycznych, krajobrazowych, także potencjalnej atrakcyjności architektury i licznych zabytków, liczne ograniczenia sprawiają, że ów potencjał jest niewykorzystany. Przyczyniają się do tego z jednej strony ograniczenia obyczajowe (chociażby niemożliwość korzystania z kąpieli na plażach przez kobiety), a z drugiej strony wrogość otoczenia (Polskie MSZ ostrzega przed podróżowaniem w odległe rejony górskie i pustynne a także przygraniczne, ze względu na zagrożenie terrorystyczne). Także służby policyjne i bardzo restrykcyjna polityka wizowa utrudniają odwiedzenie kraju.
De facto, na większą skalę z turystyką wiążą się jedynie liczne pielgrzymki do świętych miast Islamu - każdy muzułmanin ma bowiem obowiązek raz w życiu odbyć pielgrzymkę do Mekki - tzw. hadżdż.
Jedna z nielicznych obecnie na świecie monarchii absolutnych. Krajem rządzi król i premier, noszący też tytuł "Strażnika Dwóch Świątyń". W państwie nie ma konstytucji uchwalonej, natomiast istnieje konstytucja nadana przez króla Fahda w 1992 roku, określająca uprawnienia rządu oraz obowiązki króla. Organem doradczym króla jest Rada Konsultacyjna, a organem władzy wykonawczej jest rząd, na czele którego stoi król. Obowiązuje parę kodeksów cywilnych opartych na prawie szariatu (prawo islamskie). Za porzucenie islamu grozi tu nawet kara śmierci.
Nikt nie może sprzeciwić się królowi. Co prawda król pełni władzę absolutną, ale na jego decyzje mają wpływ tak zwani wahhabici, czyli najsurowszy odłam islamu. Do tych ludzi należą "ulemowie" czyli duchowni, którzy niekiedy mają wpływ na decyzje króla.
W Arabii Saudyjskiej istnieje kara śmierci, chłosta i tortury.